2024-03-29T12:54:33Z
https://jlq.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=3673
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
ایجاد محیط حقوقی مناسب برای رشد علم
باقر
انصاری
یکی از تحولات مهمی که جامعه ما در آستانة ورود به آن قرار دارد تحول علمی است. عوامل مختلفی برای این تحول لازم است که در این میان، عوامل حقوقی نقش مهمی دارند. مقالة حاضر در صدد است از میان عوامل مختلفی که بر تحول و رشد علمی کشور تأثیر دارند برخی از عوامل حقوقی را که می توان آنها را عوامل تشکیل دهنده محیط حقوقی تولید علم نامید معرفی و مطالعه کند. این عوامل عبارت اند از قانون برای پژوهش، آزادی علمی، آزادی اندیشه و بیان، حق دسترسی به اطلاعات، مالکیت های فکری، سهیم کردن دیگران در دادههای پژوهشی، نظام مند کردن وضعیت حقوقی پارک های علم و فناوری و انجمن های علمی. عوامل مذکور تنها بخشی از عوامل سازندة محیط حقوقی مناسب برای تولید علم و فناوری به شمار می روند.
آزادی اطلاعات
آزادی بیان
آزادی علمی
انجمن های علمی
پارک های علم و فناوری
تولید علم
جنبش نرم افزاری
حقوق پژوهش
مالکیت های فکری
نهضت تولید علم
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19219_da8f80e6805d6483f838bf8cbc556e21.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
چالشهای جدید حقوق مالکیت فکری
سعید
حبیبا
حقوق مالکیت فکری بر حسب طبیعت پویای خود و نیز به دلیل ارتباط تنگاتنگی که با جهانی شدن و تجارت برقرار کرده است، یکی از پرتحول ترین حوزه های حقوقی و اقتصادی در عصر کنونی به شمار می آید. اهمیت این موضوع از آنجا آشکار می گردد که امروزه یکی از عمده ترین حوزه های مناقشه انگیز میان کشورهای در حال توسعه و توسعهیافته، مقوله حمایت یا عدم حمایت از محصولات فکری و گستره آن می باشد. از یکسو، کشورهای توسعه یافته با تأکید بر لزوم حمایت از این حقوق، تقویت حمایت را موجب افزایش توسعه و تسهیل انتقال فن آوری به کشورهای در حال توسعه می دانند و از سوی دیگر کشورهای جهان سوم با این استدلال که مالکیت فکری باید وسیله ای برای تحقق توسعه باشد نه هدف، خواستار تعدیل گستره حقوق مزبور و انحصارات ناشی از آن شده اند. علاوه بر مقوله توسعه، پیدایش و گسترش اینترنت نیز باعث بروز تحولات نوینی در حوزه حقوق مالکیت فکری شده و مباحث و چالش های حقوقی جدیدی را پیش روی آورده است. این مقاله بر آنست تا مهمترین تحولات اخیر در حوزه مالکیت فکری ر ا به اختصار بررسی نماید.
اینترنت
توسعه
جهانی شدن
حقوق مالکیت فکری
دانش سنتی.
قواعد ماهوی اختراع
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19220_17f16375fa34d5e8e6206ab158aeab01.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
قابلیت اجرایی طرح 2001 مسئولیت دولت ها در حوزه قواعد حقوق بشری
مسعود
راعی
مسئولیت دولت در برابر اقدامات گروه ها و افراد عادی با تصویب طرح مسئولیت بین المللی دولت در سال 2001 توسط کمیسیون حقوق بین الملل در یک مسیر نسبتاً روشنی قرار گرفت اما این مسیر همچنان با دو مسئله عمده مواجه است: مسئله اول آنکه آیا معیار انتساب عمل به دولت با رویکرد کنترل کلی باید مشخص شود و یا کنترل مؤثر، و دوم، آیا دایره اجرایی طرح مسئولیت، شامل قواعد آمره نیز می گردد؟ به طور ویژه چنانچه بازیگران غیر دولتی مرتکب نقض قواعد حقوق بشری شدند، این سؤال مطرح است که در چه صورت اقدام آنها به دولت منسوب است؟ نوشتار حاضر درصدد آن است که با توجه به طرح مسئولیت بین المللی دولت ها به دو سئوال پاسخ دهد: الف: آیا قواعد حقوق بشری در زمره قواعد آمره می باشد یا خیر؟ ب: در صورت مثبت بودن سؤال اول چنانچه فردی یا گروهی مرتکب نقض این قواعد شدند شرایط کلی حاکم برای تحقق مسئولیت دولت در رابطه با اقدامات این گروه ها و افراد کدام است؟
بازیگران غیر دولتی
حقوق بشر
قواعد آمره
مسئولیت بین المللی دولت
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19221_389632529715763304cdea3b4df2d134.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
مشروعیت عزل دین و آثار آن
روشنعلی
شکاری
چنانچه حق، مالی و در ذمه کسی باشد، من علیه الحق میتواند بعد از حال شدن اجل (اگر آن دین مؤجل بوده) و اگر از ابتدا حال بوده به صاحب حق رجوع کند و با تأدیه آن ذمه خود را ابراء کند، بر صاحب حق نیز واجب است آن را قبول کند؛ امتناع او از قبول حق خود ظلم و اضرار به مدیون تلقی میشود. مدیون برای رفع این ظلم میتواند به حاکم رجوع کند؛ و حاکم به قائم مقامی ممتنع حق را قبض خواهد کرد؛ چنانچه قبض توسط حاکم نیز امکانپذیر نباشد؛ مدیون میتواند مال را تعیین و کناری بگذارد؛ بعد از عزل و کنار گذاشتن بر او واجب نیست که، مال را از تلف حفظ کند. چه آن که عزل شرعی است؛ اگر او را مکلف به حفظ مال معزول کنیم. عزل بی فایده خواهد بود؛ بلکه حفظ مال در ذمه از حفظ آن در خارج به مراتب آسانتر است؛در این که بعد از عزل آیا نماء معزول به مدیون تعلق دارد یا به صاحب دین به بیان دیگر آیا قاعده الخراج بالضمان جاری خواهد شد یا نه مسئله اختلافی است. به نظر میرسد که به مجرد عزل، مال معزول از ملک مدیون خارج نخواهد شد، لذا: او میتواند در مال تصرف کند و از زوائد و نمائات آن برخوردار شود. تنها مستنداً به قاعده نفی ضرر بر او واجب نیست که مال را از تلف حفظ کند؛ اگر قهراً تلف شود از کیسه صاحب دین رفته است.
بدل
بدل اختیاری
بدل اضطراری
تلف مال
حاکم
خراج
ضرر
ضمان
عزل دین
مال معزول
ممتنع.
نماء مال معزول
وجوب قبض
ولی
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19222_b376969ccdc098a24e413e34b9285f87.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
شیوه های بازنگری در قوانین اساسی
بیژن
عباسی
بازنگری قانون اساسی عبارت از اصلاح متن این قانون از راه حذف، الحاق و تغییر است و در اغلب قوانین اساسی حاوی قواعدی جهت تجدیدنظر در خود برای تولید هنجارهای نوین اساسی می باشند. در این قواعد می توان دید که چه شخص یا مقامی اختیار دارد در قانون اساسی بازنگری کند و برای این کار چونه باید اقدام کند. تجدیدنظر در قانون اساسی که مستلزم به کارگیری قوه ی بازنگری است ما را بدین امر وا می دارد که تصدی این قوه را به برخی از قوای تاسیسی بسپاریم. قوه ی تجدیدنظر قوه ای است که در چارچوب مشخص در قانون اساسی فعالیت می کند ؛ این چارچوب همان شیوه های بازنگری در قانون اساسی است. در قوانین اساسی انعطاف ناپذیر کشورهای مختلف، تنوع زیادی در روش های تجدیدنظر وجود دارد. بازنگری در قوانین اساسی انعطاف پذیر به آسانی و همانند قوانین عادی صورت می گیرد، ولی در قوانین اساسی انعطاف ناپذیر گاه با طی پنج مرحله انجام می شود : 1ـ پیشنهاد بازنگری، 2ـ تصمیم به بازنگری، 3ـ تدوین بازنگری، 4ـ تصویب بازنگری، 5ـ اعلام رسمی بازنگری. برای اینکه قانون اساسی از گزند پیشامدها مصون بماند باید نه زیاد انعطاف ناپذیر و نه بسیار انعطاف پذیر باشد.
قانون اساسی انعطاف پذیر
قانون اساسی انعطاف ناپذیر
کنگره ی دو مجلس
مجلس مؤسسان
همه پرسی
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19223_8b4aafa879a5cdfbc078a42632c0a7a5.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
حمایت از حق موجودیت اقلیتها در پرتو مجازات مرتکبان ژنوسید در رویهی قضایی بینالمللی
ستار
عزیزی
کنوانسیون منع و مجازات جرم ژنوسید در دسامبر سال 1948 جهت حمایت از موجودیت گروههای ملی، قومی، نژادی یا مذهبی در صحن مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید. وقوع جنایات هولناک در سرزمین یوگسلاوی سابق و رواندا و تلاش گروههای اکثریت حاکم برای نابودی گروههای اقلیت مسلمان و توتسی در این کشورها، واکنش شورای امنیت سازمان ملل متحد را به دنبال داشت و شورا با تشکیل دادگاههای کیفری بینالمللی یوگسلاوی سابق و رواندا، مجازات مرتکبان این جنایتها را اقدامی در جهت اعادهی صلح و امنیت بین المللی دانست. یکی از جرایمی که در اساسنامهی دیوان های کیفری فوقالذکر درج شده است، جنایت ژنوسید میباشد. در این مقاله تلاش شده با بررسی رویهی دیوان های یوگسلاوی و رواندا در احراز عناصر مادی و معنوی این جرم، به ویژه احراز وجود نیت نابودی کلی یا جزئی گروههای ملی، قومی، نژادی یا مذهبی که امری ذهنی یا سوبژکتیو است، پیشرفت های کنونی حقوق بین الملل کیفری در امر حمایت از اقلیتها نشان داده شود.
اقلیت
دیوان بینالمللی کیفری رواندا
دیوان بینالمللی کیفری یوگسلاوی
رویهی قضایی بینالمللی
ژنوسید
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19224_fc963c376d115abb4b77ef6068fce7d3.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
تبیین منطقی دلیل قضایی
عباس
کریمی
در مورد دلیل قضایی مباحث بسیار زیادی در نظام های گوناگون حقوقی هم در بخش مدنی و هم کیفری تحت عنوان ادله اثبات دعوا طرح گردیده است. با این حال، هنوز ابهام های زیادی در بحث ادله قضایی مشاهده می شود. رفع پاره ای از این ابهامات با تبیین منطقی دلیل قضایی ممکن است. در این راستا، ابتدا باید به تعریف دلیل قضایی و منطقی پرداخت تا معلوم گردد که ماهیت دلیل قضایی نیز از نقطه نظر ماهوی همانند هر نوع دلیل منطقی دیگر است. با روشن شدن این بحث است که می توان به قطعی یا ظنی و یا اجمالی بودن دلیل قضایی پی برد و نوع دلالت را از انواع دلالت وضعی، عقلی و طبعی در آن بازشناخت و نقش قانون گذار و قاضی را در دلالت قضایی از هم تفکیک کرد. این مقاله از این امور سخن به میان می آورد.
دلیل اجمالی
دلیل احرازی.
دلیل اخباری
دلیل تاویلی
دلیل طبعی
دلیل ظنی
دلیل عقلی
دلیل قضایی
دلیل قطعی
دلیل منطقی
دلیل وضعی
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19225_e9c3e5b60ca45bcd3ad63e0bfb7d3e19.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
جرم انگاری پول شویی و گستره آن در اسناد بین المللی و نظام حقوقی ایران
ایرج
گلدوزیان
اصغر
عباسی
پول شویی یک تهدید جدی برای سیستم مالی همه کشورها محسوب شده و به حاکمیت دولت ها صدمه می رساند. این امر به طور گسترده در سطح بین المللی شناخته شده است. پول شویی به عنوان یک جرم، در دهه هشتاد میلادی آن هم نخست در ارتباط با قاچاق مواد مخدر توجه جامعه بین المللی را به خود جلب نموده است.
پول شویی
تهدید سیستم مالی
جرایم خطرناک
جرم مقدم
داروهای روان گردان
قاچاق مواد مخدر
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19226_569b27d0f3070ce9eaac2e08c7d98eb5.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
انتقال قرار داد
عیسی
مقدم
نوشتار حاضر به بررسی موضوع انتقال قرار داد می پردازد. در این نوشتار، پس از ارائه تعریف از انتقال قرار داد، این امر را بر مبنای موقعیت قراردادی امکان پذیر دانسته و برای آن ماهیت حقوقی مستقلی در نظرگرفته است. همچنین ضمن تقسیم انتقال قرارداد به قهری، قضایی و قرار دادی، شرایط آنها را مورد بررسی قرار داده است. در پایان نیز به آثار انتقال قرارداد پرداخته شده است.
اتقال قراردادی
انتقال قرارداد
انتقال قضایی
انتقال قهری
موقعیت قراردادی
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19227_026122c3acc1ab2c4808a1a414481148.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
نقد و بررسی حکم «دیه نفس» زن در قانون مجازات اسلامی
سید فضل ا..
موسوی
سید مهدی
موسوی
یکی از موضوعاتی که در حال حاضر در کانون توجه جامعه حقوقی و فعالان دفاع از حقوق زن قرار گرفته است، حکم دیه نفس زن است که در قانون مجازات اسلامی مقرر شده است. بر اساس این حکم، دیه زنان نصف دیه مردان است و هرگاه که مردی می بایست به علت قتل یک زن قصاص گردد، اولیای دم زن باید پیش از قصاص، نصف دیه مرد را به او بپردازند. این حکم علاوه بر اعتراض برخی از فعالان دفاع از حقوق زن، از سوی برخی از متخصصین علم حقوق و فقه اسلامی نیز مورد ایراد قرار گرفته است و شرعی بودن آن مورد تردید واقع شده است. در عین حال عده دیگری از حقوق دانان و فقها این حکم را به طور کامل با شرع منطبق می دانند و در برابر هرگونه تغییر یا اصلاح این حکم مقاومت می کنند. این مقاله در ضمن تبیین هردو دیدگاه، به بررسی و نقد استدلال ها و دلایل مورد استناد پیروان هریک از آنها پرداخته و تلاش نموده است تا راه حلی برای برون رفت از مشکلات ناشی از این چالش و تعارض ارائه نماید.
برابری
دیه
زن
قانون مجازات اسلامی
قصاص
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19228_3ba050d952860c2dfafa412229ca1f07.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
نسل سوم حقوق بشر و حق به محیط زیست سالم
یوسف
مولایی
حق به محیط زیست سالم به طور کلی مستقل از حقوق محیط زیست قلمداد می گردد، طرفداران حقوق بشر حق به محیط زیست را به عنوان یک حق مستقل حقوق بشری برای داشتن محیط زیست با کیفیت به رسمیت می شناسند. حق به محیط زیست هم منعکس کننده ارزش های متعالی و پایه ای همانند حق به حیات، حق سلامتی، حق به زندگی با استاندارد است و هم با پیش نیازهای تداوم حیات نسل کنونی و نسل های آتی همانند توسعه پایدار ارتباط تنگاتنگ و ارگانیک دارد. در این مقاله، رابطه محیط زیست و حقوق بشر بر پایه دو دیدگاه انسان محور و محیط زیست محور، مورد بحث قرار گرفته است. در دیدگاه انسان محور، وضعیت محیط به دلیل فشار و تأثیر مستقیمی که تداوم حیات و کیفیت زندگی، سلامتی و رفاه بشر دارد، مورد توجه قرار می گیرد. به طور کلی سه دیدگاه در خصوص جایگاه حقوق بشر به محیط زیست محور وجود دارد. بررسی رویه دولت ها و رویه قضایی نشان می دهد که حق به محیط زیست برای شناخته شدن به عنوان یکی از مصادیق نسل سوم حقوق بشر راه درازی در پیش دارد، چرا که نسل سوم حقوق بشر هم به لحاظ مبانی، محتوا و مضمون و هم به لحاظ شیوه قضایی پیگیری مطالبات افراد در مقابل عموم، با چالش های جدی مواجه می باشد.
اسناد حق به محیط زیست
حق جبران خسارت زیست محیطی
حق دسترسی به اطلاعات
حق محیط زیست
حق مشارکت
حقوق همبستگی
دیدگاه انسان محور
دیدگاه محیط زیست محور
شکایات فردی در زمینه حق محیط زیست
نسل سوم
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19229_3abacf5cfa6f87dfc03560703944786c.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
باز پژوهی سببیت حیازت، در تملک
ابراهیم
نزهت
از آنجا که در فقه امامیه و قانون مدنی، حیازت مباحات از اسباب تملک شمرده شده است، در این مقاله گزارش اجمالی از اسباب تملک و انواع اسباب حصول مالکیت، و مباحثی چون وحدت یا تعدد سببیت احیاء و حیازت، تعریف واژگان حیازت و احیاء و ادله قائلین به سببیت حیازت در تملک زمین و نقد آن، و اذن دولت در حیازت و آمایش اراضی موات در نگاه قائلین به حیازت اراضی موات، مباحات و مشترکات و اهم اقسام آن، مورد بحث قرار گرفته اند. بخش سببیت، حد مالکیت، مبنا و ملاک ایجاد تملک در پرتو «حیازت» دغدغه اصلی این نوشتار است.
آب ها
آمایش.
اراضی موات
حیازت
مباحات
مشترکات
معادن
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19230_27bbe4e98340be457172e3d977532429.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
تعارض منطق و عدالت در ابراء و بذل مهر
رضا
ولویون
یکی از مسایل مربوط به حقوق زنان که قابل بحث است راجع به ابراء و بذل مهر زوجه است. یکی از حقوق زوجه مهر است و در مورد مهر المسمی که طرفین توافق کرده اند همین که عقد نکاح واقع شد حق زن بر مهر نیز ایجاد می شود. از مقایسه مواد 1092و1082 ق.م چنین بر میآید که در صورتی که نکاح منتهی به طلاق قبل از دخول گردد، زن نیمی از مالکیت خود را (به سبب طلاق) از دست می دهد و به شوهر بر میگردد. اما گاهی در خلال این تغییر و تحول قانونی در مالکیت، زوجه اقدام به ابراء یا بذل مهر خود می نماید و طبق فتوای بسیاری از فقها، زن را مدیون می کند.
ابراء و هبه مهر
تفویض المهر
طلاق خلع
طلاق رجعی
عین کلی در ذمه
عین معین
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19231_2a3cf859b7d100d0d7c775daff591e52.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
توجیهات فلسفی مجازات از وحدت گرایی تا تکثر گرایی
جعفر یزدیان
جعفری
چرا مجازات میکنیم؟ این سؤالی است که قرنهاست ذهن فلاسفه و اندیشمندان حقوق کیفری را به خود مشغول کرده است. در پاسخ به این سؤال استدلالهای سنتی در دو جبهة سزادهی و سودانگاری قرار گرفتهاند. از آنجا که این دو دیدگاه رقیب از دیرباز یکدیگر را به عدم تکافو برای توجیه مجازات متهم کردهاند، استدلالهای جدیدتر تمایل به آشتیدادن آنها دارند تا حتیالمقدور از مزایای هر یک بهرهمند شده، از معایب آنها به دور باشند. در این مقاله ابتدا دیدگاه های وحدتگرای مجازات که به سزادهی یا سودانگاری مطلق پایبندند بررسی می گردد و، پس از آشکارشدن نقاط ضعف هر یک، دیدگاه های تکثرگرای مجازات که سزادهی و سودانگاری را در کنار هم قرار میدهند، تحلیل خواهند شد.
تکثرگرایی.
سزادهی
سودانگاری
مجازات
وحدتگرایی
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19232_6c611cdb47dc874446eb4e7584b9e40d.pdf
مطالعات حقوق خصوصی
2588-5618
2588-5618
1386
37
4
حقوق بشر اسلامی و کرامت ذاتی انسان در اسلام
آیت الله عباسعلی عمید
زنجانی
محمدمهدی
توکلی
حقوق بشر، مجموع? حقوق موضوعه که آغاز آن را بتوان با اعلامی? جهانی حقوق بشر یا انقلاب کبیر فرانسه دانست، نمیباشد؛ بلکه صحیحتر آن است که قدمت آن را به درازای حیات بشر بدانیم. حقوق بشر دستاورد دین و تصمیم جمعی و انقلاب خاصی نیست؛ بلکه مطالع? نقش آنها در زمین? حقوق بشر، به منظور مطالع? ابزاری است که در جهت حمایت و به رسمیت شناختن و شناساندن آن ارائه میکنند. در این میان دین اسلام به دلیل برخورداری از یک نظام شاخص حقوقی، در حیط? بحثهای مربوط به حقوق بشر، جایگاهی خاص، پیچیده و دقیق پیدا کرده است. به نظر میرسد که در دین اسلام دو نوع کرامت برای انسان بتوان یافت. یکی کرامتی جهانشمول که صفتی غیر مقید به دین است و دیگری کرامتی اکتسابی که مقید به عقید? انسان است. در این مقاله سعی بر بررسی جایگاه حقوق بشر و ابزار به رسمیت شناختن کرامت ذاتی انسان در دین اسلام و بررسی جایگاه کرامت اکتسابی و تمایزات آن با کرامت ذاتی هستیم.
اعلامی? جهانی حقوق بشر
حقوق بشر
حقوق طبیعی
حقوق موضوعه
کرامت اکتساب
کرامت ذاتی
2007
12
22
https://jlq.ut.ac.ir/article_19233_2ae5515f6d5fee9ea67592034bf714cb.pdf