غیبت خواهان و خوانده در دادرسی مدنی با نگاهی به حقوق فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

     حضور خواهان و خوانده آثار و ضمانت اجراهای متفاوتی دارد؛ اگرچه قانون مقرر کرده است که حضور نداشتن هریک مانع رسیدگی نیست. راهکار کنونی ممکن است ابطال دادخواست یا صدور رأی غیابی باشد. راه‌حل فقه امامیه، قوانین سابق آیین دادرسی مدنی و حقوق فرانسه در این باره یکسان نیست. در فقه مفهوم حضور خواهان و خوانده در مشارکت شخصی ایشان در دادرسی ظاهر می‌شود و بسیار متفاوت از برداشت کنونی است. در فرانسه، صدور رأی غیابی در خصوص خواهان نیز ممکن است که به رأی اصطلاحاً تقابلی معروف است و نسبت به خوانده نیز رأی غیابی صادر می‌شود، اما روش‌های متعددی در جریان دادرسی و اعتبار رأی غیابی مورد توجه است تا مصادیق رأی غیابی بسیار کم شود. قوانین سابق ما نیز از جنبه‌های مختلف قابل مطالعه و بررسی هستند. آنچه می‌تواند مورد تأکید قرار بگیرد، این است که افزودن بر شمار آرای غیابی و گشاده‌دستی در قبول واخواهی لزوماً برابر با تضمین حقوق خواهان یا تأمین حقوق دفاعی خوانده نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Default of claimant and defendant in Iranian and French civil procedure

نویسنده [English]

  • Hassan Mohseni
Associate Professor of Civil Procedure & Enforcement Law, Faculty of Law & Political Science, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Claimant and defendant’s presence has different consequences and sanctions if the legislator said that their default is not an obstacle for proceeding. Current remedy is annulling the claim or default judgment. This remedy is different in the previous Islamic Law and our past Laws and French Law. The notion of presence in Islamic Law is personal presence and so is different from its current notion. In French law, it is possible to judge, known as default judgment, about claimant but there are many ways of default judgment in litigation or enforcement proceeding in order to reduce default judgment. Also our past laws may be studied in different aspects. We can emphasize that having many default judgments and accepting the opposition easily is not necessarily in accordance with claimant or defendant’s rights.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • clearing the claim
  • non-presence
  • notification in person
  • personal presence
  • revocation of claim
  • validity of judgment
الف) فارسی
1. بازگیر، یدالله، (1381)، تشریفات دادرسی در آرای دیوان عالی کشور، تهران، فردوسی، جلد 2.
2. شمس، عبدالله، (1378)، آیین دادرسی مدنی، تهران، دراک، چاپ 20، جلد 2.
3. رضایی‌نژاد، همایون و امیرحسین رضایی‌نژاد، (1390)، حکم غیابی: حرکت از مبانی به سمت رویکرد نوین، در: مجلۀ حقوقی دادگستری، سال 75، شمارۀ 75، صص 173-197.
4. غمامی، مجید و محسنی، حسن، (1390)، آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
5. کاتوزیان، ناصر، (1390)، اثبات و دلیل اثبات، تهران، میزان، جلد 1، چاپ 7.
6. متین دفتری، احمد، (1378 الف)، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران، مجد، جلد 1.
7. متین دفتری، احمد، (1378 ب) ، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، تهران، مجد، جلد 2.
8.. محسنی، حسن، (1391)، آیین دادرسی مدنی فرانسه، با دیباچۀ دکتر عباس کریمی و با مقدمۀ پروفسور لوییک کادیه، تهران، شرکت سهامی انتشار، جلد 1.
9. محسنی، حسن، (1392)، ادارۀ جریان دادرسی مدنی، بر پایۀ همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، با دیباچۀ استاد کاتوزیان، تهران، شرکت سهامی انتشار.
10. محقق داماد، سید مصطفی، (1377)، قواعد فقه، بخش قضایی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
 
ب) فقهی
11.آشتیانى، میرزا محمد حسن، (1425ق)، کتاب القضاء (للآشتیانی ط – الحدیثة)، قم، انتشارات زهیر، جلد 2.
12.انصاری دزفولى، مرتضى بن محمد امین، (1415ق). القضاء و الشهادات، قم، کنگرۀ جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
13.حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، (محقق حلی)، (1368). ترجمۀ فارسی شرایع‌الاسلام، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، ترجمۀ ابوالقاسم ابن احمد یزدی، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، ج 4.
14. سنگلجی، محمد، (1384)، قضا در اسلام، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
15. شهید ثانى، (1413)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، جلد 13.
16. طوسى، ابو جعفر، (1378)، المبسوط فی فقه الإمامیة، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، جلد 8
17. عاملى، حرّ، (1409)، وسائل الشیعة، قم، مؤسسۀ آل‌البیت (ع)، جلد 27.
18. کلینى، ابو جعفر، (1407)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، جلد 5.
19. نجفی اصفهامی، محمد حسن، (1404)، جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الإسلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، جلد 43.
 
ج) خارجی
20. Cadiet, Loïc et Emmanuel Jeuland, 2013, Droit judiciaire privé, Paris, Litec, 8e éd.
21.Cadiet, Loïc, 2014, Code de procédure civile, Paris, Litec.
22. Heron, Jacques, 2006, Droit judiciaire privé, Paris, 3ème éd. Par T. Le Bars.
23.Vincent, Jean et Frédérique Ferrand, 2006, Procédure civile, Droit interne et droit communautaire, Paris, Dalloz.