مطالعۀ تطبیقی تبدیل تعهد در حقوق ایران و غرب (روم و فرانسه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

    تبدیل تعهد یک نهاد حقوق روم بوده که به حقوق کشورهای غربی رسوخ کرده است. در حقوق روم، چون تعهد یک رابطۀ شخصی بین طرفین آن بود، با تغییر هریک از ارکان آن (متعهد، متعهدله و...) تعهد نیز ساقط می‌شد؛ بدین‌سان امکان انتقال تعهد (انتقال طلب و دین) وجود نداشت. برای تحقق انتقال دین و طلب، تبدیل تعهد تأسیس شد. باوجود تحولدر مفهوم تعهد در حقوق غرب، هنوز هم انتقال دین (جنبۀ منفی تعهد) در مفهوم رومی آن پذیرفته نشده است؛ به‌علاوه تبدیل تعهد به اعتبار تبدیل موضوع، مفید و مورد استفاده است؛ از این نظر این نهادهنوز اهمیت زیادی در نظام‌های حقوقی غربی دارد و احکام و آثار آندر دکترین و رویۀ قضایی مورد توجه است. قانون مدنی ایران با اقتباس از قانون مدنی فرانسه به‌اختصار در دو ماده از این نهاد نام برده که تفسیر آن اختلاف نظرهای زیادی ایجاد کرده است. برخی آن را مبتنی بر اشتباه در ترجمه تلقی کرده، برخی دیگر آن را نهادی زائد دانسته‌اند. براین‌اساس، مطالعۀ جامع این نهاد در حقوق روم و فرانسه، برای تبیین احکام آن در حقوق ایران بسیار مفید است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

NOVATION IN IRANIAN LAW A COMPARATIVE STUDY OF ROMAN AND FRENCH LAW

نویسندگان [English]

  • Mahmoud Kazemi 1
  • Ali Zarei 2
1 Associated Professor, Faculty of Law, University of Tehran, Iran
2 LL.M. in Private Law, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Novation is originally a Roman law institution which has influenced the legal system of Western countries. In Roman law the obligation was a legal personal relationship that changing one of its element resulted in dissolution of obligation and consequently, the transmission of obligation became impossible; therefore, the Novation, seeking to achieve the transmission of debt and credit, was established. Despite the revolution of the personal concept of obligation, the transmission of debt is still not accepted. In addition, with changing the subject of obligation, the Novation enjoys considerable advantages and is of great importance in different legal systems yet. The Iranian Civil Code, borrowing from French Civil Code, has allocated two articles to the Novation that their interpretation has created a lot of controversies. Some consider it the result of an error in translation but some believe that it is a superfluous institution. Accordingly, the comprehensive study of Novation in Roman and French Law is very useful for explaining its effects and conditions in Iranian Law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Estebdal
  • Novation
  • Transmission of credit
  • Transmission of debt
الف) فارسی
1. امامی، حسن (1372)، حقوق مدنی، جلددوم، چاپ دوازدهم، انتشارات اسلامیه، تهران.
2. شهیدی، مهدی (1388)، سقوط تعهدات، چاپ نهم، انتشرات مجد، تهران.
3. صفایی، حسین (1389)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی- قواعدعمومی قراردادها، چاپ یازدهم، انتشارات میزان، تهران.
4. کاتوزیان، ناصر (1374)، نظریه عمومی تعهدات، چاپ اول، انتشارات یلدا، تهران.
5. کاظمی، محمود (1393)، اثر عقد ضمان در حقوق ایران و اسلام، با مطالعۀ تطبیقی با انتقال دین، طلب و تبدیل تعهد در حقوق فرانسه، «با کاروان عدالت »، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تبریز، تبریز.
6. ------(1382)، فلسفۀ اعلی در علم حقوق، چاپ اول، انتشارات گنج دانش، تهران.
7. -------(1386)، ضمان عقدی در حقوق مدنی، چاپ اول، انتشارات گنج دانش، تهران.
8. ------(1386) الفارق- دائرةالمعارف عمومی حقوق، جلد اول ودوم، چاپ اول، انتشارات گنج دانش، تهران.
ب) خارجی
9.انصاری، مرتضی (1415ق)، کتاب المکاسب، جلد6، چاپ اول، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ انصاری، قم.
10. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (1414ق)، تذکرةالفقهاء، ج11 ، چاپ اول، مؤسسۀ آل البیت، قم.
11. عاملی کرکی، علی بن حسین (1414ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج13، چاپ اول، مرسسۀ آل‌البیت، قم.
12. مجاهد، سید محمد طباطبایی، بی‌تا، کتاب المناهل، ج1، چاپ اول، مؤسسۀ آل‌البیت، قم.
 
13..Aubry et Rau,(1839) Cours de droit civil français, traduit de l'allemand de M.C.S Zacharie,T III , IV , Strasbourg
14. Carbonnier,J.(1956), Droit civil,T IV, les obligations, presses universitaire de France,paris,1956
 15.Caron,Ch.(1998), Esquisse d'innovation dans le domaine de la novation ,dalloz.
16. Colin,A. et Capitant.H et Léon Julliot de la Morandière,(1966), Précis de droit civil, T II, par Léon Julliot de la Morandière,dalloz,paris
 17. Demolombe,C. (1877),Traité des contrats et des obligations conventionnelles en général,T V et T XXVIII des cours de code Napoléon,imprimprie général,paris
 18. Ghestin,J. Billiau,M,Loiseau,G.(2005),Traité de droit civil,le régime des créance et des dettes,paris.
19. Gide,P.(1879),Études sur la novation et le transport des créance en droit romain,paris
 20. Josserand,Louis,(1940),Cours de droit civil positif français,T II,librairie de recueil sirey,paris
 21. Marty,G ;Raynaud,P;(1962), Droit civil,T II,les obligations,sirey,paris
 22. Mazeaud,Henri,léon,Jean et Chabas,F.(1998), Leçons de droit civil,T II,obligations et biens, Montchrestien,paris
 23. Ourliac.Paul, J.de malafosse,(1961),Histoire de droit privé français,T I,les obligations,presses universitaire de France,paris
 24. Planiol,M.et Ripert,G ;(1931),Traité pratique de droit civil français,T VI,VII,les obligations,avec le concours de P.Esmein,J.Radouant et G.Gabolde,Librairie générale de droit et de jurisprudence,paris
 25. Pothier,Robert Joseph,(1824),oeuvre complètes de Pothier,T I,Traité des obligations,par M.dupin,paris
 26. Savatier,René,(1969),La théorie des obligations,vision juridique et économique,dalloz,paris
 27. Terré.F,Lequette,J. etSimler,Ph. , (2009),Droit civil,les obligations,dalloz,paris