فهم عرفی و اثر رهایی‌بخش قضاوت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

قضات در حل اختلاف و اجرای حق، قانون را تفسیر می‌کنند و در این تفسیر ای‌بسا برای رسیدن به عدالت یا حق از منظور قانون‌گذار دور می‌شوند. آنان در تفسیر موضوع و حکم، ممکن است به راه‌های گوناگونی بروند و این تکثر، از ترس بدل شدن به استبداد و ستم قضات و از دست دادن ارزش حاکمیت قانون، منفور تلقی شده است. اما بندی که قضات را متصل می‌گرداند و در نهایت به وحدت در عین کثرت می‌انجامد، خود قانون یا حتی دخالت قانون‌گذار برای ایجاد وحدت نیست، بلکه فهم عرفی آنها از قانون و وقایع پرونده است. فهم عرفی از این نظر که تفسیر قاضی را قالب‌بندی می‌کند تا حدودی به انسجام می‌انجامد، اما از سوی دیگر، قضاوت را به ویژگی ذاتی فهم عرفی، یعنی اکثریت‌گرایی و حفظ وضع موجود، پیوند می‌زند. چنین پیوندی می‌تواند در تعارض با یکی از آرمان‌های قضاوت، یعنی رهایی‌بخشی قرار گیرد. اما نقش قاضی تنها فصل اختلاف نیست که به اعمال مستقیم قانون و فهم عرفی بسنده کند. قضاوت همواره این ظرفیت را دارد که قانون، عرف و سایر قواعد حقوقی را برای اعمال حق، تفسیر کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

COMMON SENSE AND EFFECT OF JUDICIAL EMANCIPATION

نویسنده [English]

  • Sahel Ramezani Tabar
PhD Candidate in Private and Islamic Law, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran.
چکیده [English]

Judges interpret the law in their position of dispute resolution and justice enforcement, and in this interpretation to achieve justice or righteousness, in some cases misunderstand the legislators’ intention. Therefore, they might examine variety of ways and this plurality because of the possibility of becoming the tyranny and oppression of judges and the loss of the rule of law is considered unpopular. However, the clause that connected judges to each other and ultimately leads to unity despite the plurality is not law or even interference of legislator, but it is their common sense of law and case events. Although common sense with the formulation of judge's interpretation causes coherence, but on the other hand, it links judges to the inherent feature of common sense that is plurality and maintaining the status quo. This connection can be in conflict with one of the ideals of judgment, named emancipation. But the role of the judge is not only disputing resolution that satisfy with the direct application of law and common sense. The judiciary always has the capacity to interpret law, custom and other legal rules to apply justice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Coherence
  • Interpretation
  • Emancipation Common Sense
  • Judgment

مراجع

  1. الف) فارسی و عربی

    1. جعفری تبار، حسن (1397). دیو در شیشه: فلسفۀ رویۀ قضایی، چ دوم، تهران: نگاه معاصر.
    2. الطوسی، محمد بن الحسن (۱۳۸۹). العدة فی الاصول الفقه، قم: بوستان کتاب.
    3. کیوانفر، شهرام (۱۳۸۶). «پراگماتسیم حقوقی»، مجلۀ تحقیقات حقوقی، ش ۴۶، ص 147- 167.
    4. نجفی، محمدحسن (1362). جواهر الکلام، بیروت: دار الاحیاء.

     

     

    ب) انگلیسی

    1. Arendt, Hannah (1982). Lectures on Kant’sPoliticalPhilosophy, Chicago: University of Chicago Press.
    2. Arendt, Hannah & Ronald Beiner (1999). Lectures on Kant's Political Philosophy. Chicago: Univ. of Chicago Press.
    3. Balkin, J. M. (1993). "Understanding Legal Understanding: The Legal Subject and the Problem of Legal Coherence", The Yale Law Journa,l Vol. 103 No.1, p. 105-176.
    4. Boaventura de Sousa Santos lecture on “Spaces of Transformation: Epistemologies of the South at: https://www.youtube.com/watch?v=UzecpSzXZOY.
    5. Beiner, Ronald & Jennfier Nedelsky (2001). Judgement, Imagination and Politics, Lanham: Maryland Rowman &‌ Littlefield.
    6. Cover, Robert (1985 – 1986). “Violence and the Word” Yale Law Journal, Vol. 95, iss8, 1601-1629.
    7. Derrida, Jacques (1990). “Force of Law: The Mystical Foundation of Authority”, Cardozo Law Review, Vol. 1, No. 5, p. 449-454.
    8. Finnis, John (2000). “On the Incoherence of Legal Positivism” Notre Dame Law Review, Vol. 75, iss. 5, p. 1597-1612.
    9. Dworkin, Ronald (1996). A Matter of Principle, Oxford: Clarendon Press.
    10. --------------------- (1986). Law’s Empire, Cambridge: Harvard University Press.
    11. Derrida, Jaques (1986). "Declarations of Independence", New Political Science, Vol. 7, No.1, p. 7-15.
    12. Fish, Stanley (1989). Doing What Comes Naturally: Change, Rhetoric and the Practice of Theory In Literary and Legal Studies. London: Duke University Press.
    13. Gramsci, Antonio (1971). Selections from the Prison Notebooks, translated by Quentin Hoare and Geoffrey Nowell Smith, New York: International Publishers.
    14. Hart, H L. A. & Penelope A. Bulloch (1997). The Concept of Law, Oxfort: Oxford.
    15. Herman, Gilbert (2006). Sanjeev Kulkarni, “The Problem of Induction”, Philosophy and Phenomenological Research, Vol. 72, No. 3, p. 559-575.
    16. Hunt, Alan (1985). “The Ideology of Law: Advances and Problems in Recent Applications of the Concept of Ideology to the Analysis of Law”, Law&Society, Vo. 19, No. 11, p. 11-38.
    17. Montesquieu, Charles de Secondat, Thomas Nugent, Jean Le Rond d'Alembert, and Walter Bagehot (1900), The spirit of laws, New York: Colonial Press.
    18. Nedelsky, Jennifer (2011). "Receptivity and Judgment", Ethics & Global Politics, Vo. 4, No. 4, p. 231-254.
    19. Kennedy, Duncan (1986). “Freedom and Constraint in Adjudication: A Critical Phenomenology”, Journal of Legal Education, Vo. 36, No. 4, p. 518-562.
    20. MacCormick, Neil and Ota Weinberger (1986). An Institutional Theory of Law: New Approaches to Legal Positivism, Dordrecht: D. Reidel.
    21. MacKinnon, Catharine A (1991). Toward a Feminist Theory of the State, Cambridge, Mass: Harvard University Press.
    22. Minda, Gary (1996). Postmodern Legal Movements: Law and Jurisprudence at Century's End, New York: NYU Press.

     

    1. Minor v. Happersett (1874) 88 U.S. 21 Wall. 162 162.
    2. Moore, G. E. A Defence of Common Sense, Allen & Unwin, 1925.
    3. Rawls, John (1999) A Theory of Justice, Cambridge, MA: Harvard University Press, 2nd Edition.
    4. Reid, Thomas (2002). Essays on the Intellectual Powers of Man, Edinburgh: Edinburgh University Press.
    5. Quine, V. O. Willard (1951). “Two Dogmas of Empiricism”, The Philosophical Review, Vol. 60, No. 1, p. 20-34.
    6. Raz, Joseph (1992). “The Relevance of Coherence”, B. U. L. Rev., Vol. 72, No. 2, p 273-321. .
    7. Reich, Charles A. (1963). “Mr. Justice Black and the Living Constitution”, Harv. L. Rev., Vol. 76, No. 4, p. 673-754.
    8. Santos, Boaventura de Sousa (2002). Toward a New Legal Common Sense: Law, Globalization and Emancipation, London: Butterworths.
    9. Sartre, Jean-Paul (1993). Being and Nothingness: An Essay on Phenomenological Ontology, London: Routledge.
    10. Walt, Johan W. G. (2005). Law and Sacrifice: Towards a Post-Apartheid Theory of Law, London: Birkbeck law Press.
    11. Wittgenstein, Ludwig (1953). Philosophical Investigations, Malden, MA: Blackwell Publishing.
    12. Wells, Catharine P. (1995). “Pragmatism, Feminism and the Problem of Bad Coherence”, Michigan Law Review, Vol. 93, p. 1645-1666.

     

     

مطالعات حقوق خصوصی
دوره 51، شماره 1
فروردین 1400
صفحه 57-76

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار