مشروعیت عزل دین و آثار آن

نویسنده

چکیده

چنانچه حق، مالی و در ذمه کسی باشد، من علیه الحق می‌تواند بعد از حال شدن اجل (اگر آن دین مؤجل بوده) و اگر از ابتدا حال بوده به صاحب حق رجوع کند و با تأدیه آن ذمه خود را ابراء کند، بر صاحب حق نیز واجب است آن را قبول کند؛ امتناع او از قبول حق خود ظلم و اضرار به مدیون تلقی می‌شود. مدیون برای رفع این ظلم می‌تواند به حاکم رجوع کند؛ و حاکم به قائم مقامی ممتنع حق را قبض خواهد کرد؛ چنانچه قبض توسط حاکم نیز امکان‌پذیر نباشد؛ مدیون می‌تواند مال را تعیین و کناری بگذارد؛ بعد از عزل و کنار گذاشتن بر او واجب نیست که، مال را از تلف حفظ کند. چه آن که عزل شرعی است؛ اگر او را مکلف به حفظ مال معزول کنیم. عزل بی فایده خواهد بود؛ بلکه حفظ مال در ذمه از حفظ آن در خارج به مراتب آسان‌تر است؛در این که بعد از عزل آیا نماء معزول به مدیون تعلق دارد یا به صاحب دین به بیان دیگر آیا قاعده الخراج بالضمان جاری خواهد شد یا نه مسئله اختلافی است. به نظر می‌رسد که به مجرد عزل، مال معزول از ملک مدیون خارج نخواهد شد، لذا: او می‌تواند در مال تصرف کند و از زوائد و نمائات آن برخوردار شود. تنها مستنداً به قاعده نفی ضرر بر او واجب نیست که مال را از تلف حفظ کند؛ اگر قهراً تلف شود از کیسه صاحب دین رفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE SET ASIDE OF DEBT AND ITS EFFECTS

چکیده [English]

Whenever there is a debt on someone, the debtor can pay back his debt and ask the creditor for a clearance. Should the creditor refuse to accept the debt, this could be construed as an abuse and harm to the debtor who can turn to the court or any other competent authority. The court or the other competent authority could accept the debt on behalf of the creditor. In case the debtor is not able to reach a court or a competent authority, he/she should ascertain and set aside the debt and is on longer responsible to guard the debt should it perish without his/her fault. Law shall not assign any responsibility to debtor to look after the property allocated to the debt, otherwise this allocation will not make sense. The treatment of any property derived from this debt which is allocated to the creditor but has not been handed over to him/her could a topic for debate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competent Authority
  • destruction
  • Harm
  • Liability
  • setting aside a debt
  • voluntary and involuntary substitute