از قانون اساسی عرفی تا عرف حقوق اساسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

عرف به مثابه یکی از قواعد الزام آور، از منظر صاحب نظران در شمار منابع حقوق موضوعه جای می گیرد. با این حال تبیین جایگاه آن در حقوق اساسی نیز نیازمند شناخت سابقه حضور عرف در اسناد بنیادین حاکم بر جوامع بشری می باشد. تقسیم مشهور قوانین اساسی به دو نوع عمده مدون و عرفی، تنها تبیین کننده بخشی از این جایگاه گسترده خواهد بود؛ زیرا تقسیم فوق به باور بسیاری از صاحب نظران تقسیمی نسبی است و قوانین اساسی مدون نیز در موازین و ساختارهای خود از زمینه­های عرفی برخوردارند. از سوی دیگر مفاهیم مشابهی  چون اصول کلی حقوقی باید به نحوی از موازین عرفی و اصول اساسی حاکم بر قوانین اساسی متمایز گردند، زیرا ادغام و تفکیک این دو مفهوم از یکدیگر، موجد آثار عملی بسیاری در نظام های حقوقی می باشد. به علاوه ساز و کارهای تکوین هریک از این دو مفهوم نیز متفاوت است و موازین عرفی بر عناصر عمده مادی و معنوی تکیه دارند. در این بین تحولات عرف حقوق اساسی نیز مسیری متمایز را         می­پیماید. زیرا گستره این تحولات در برخی نظام­های حقوقی بیش از نظام­های دیگر است و نقش متفاوت عرف در تکوین قواعد بنیادین و اساسی در نظام­های حقوقی مختلف، تا حد زیادی به آرای صاحب نظران حقوق عمومی در خصوص جایگاه عرف در نظام حقوق اساسی کشورها نیز تسری یافته است.از این رو برای دستیابی به تلقی مشترکی از نقش عرف در حقوق اساسی، قدر متیقن نقش عرف یعنی نقش تفسیر کننده آن را باید پذیرفت و به نقطه اتفاق صاحب نظران بسنده کرد. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

FROM CUSTOM CONSTITUTION TO CUSTOM CONSTITUTIONAL LAW

نویسنده [English]

  • Kheirollah Parvin
Associated professor, public law department, University of Tehran
چکیده [English]

From the perspective of experts, custom as moral rules binding takes
place in source of law. However, clarify its position in constitutional law
needs to know history of custom presence in basic documents which govern
on human societies. Known dividing Constitutions into two main categories,
codified and customary, only will be clarified part of the extensive.
Because above division, as many experts believe, is a relatively division
and codified Constitutions, also have custom backgrounds in their
standards and structures. On the other hand, similar concepts like law
general principles have to distinguish from customary norms and basic
principles governing constitutions, because integration and separation of
these concepts from each other, creates many scientific works in legal
systems. In addition, mechanisms of formation each one of the two concepts
is deferent and custom standards rely on material and spiritual elements.
In between, development constitutional law customs move distinguish way.
Because this development extend in some legal systems is more than other
systems and different role of custom in formation of basic and fundamental
rules in several legal systems, extends to opinions of public law experts
about position of custom in constitutional law systems. Hence, to obtain
common understanding of custom role in constitutional law, so sure role of
custom in meaning of confirm of its interpreter and suffice to common
opinions of the experts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Constitution
  • custom
  • Complementary custom
  • Law general principles
  • Written constitutions
  • Islamic custom