دشوارشدن اجرای قرارداد و اثر آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دورۀ دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد علوم تحقیقات تهران

چکیده

نظریۀ دشواری وضعیتی است که اجرای تعهد قراردادی در نتیجۀ حوادث غیرقابل پیش‌بینی و خارج از کنترل، بدون اینکه به لحاظ فیزیکی غیرممکن باشد، از نظر اقتصادی دشوار و پرهزینه می‌شود و تعادل و توازن قراردادی مختل می‌گردد. در چنین شرایطی، نظریۀ دشواری برای بازگرداندن تعادل و توازن  قراردادی وارد عرصه می‌‌شود.این مسئله در نظام‌های حقوقی مختلف با عناوین متفاوتی چون نظریۀ عدم پیش‌بینی و دشواری شدید و غیر‌مترقبه مطرح است. باوجوداین، برخورد نظام‌های حقوقی مختلف در خصوص چنین وضعیتی یکسان نیست. گرچه تمام نظام‌های حقوقی کم و بیش در این مسئله اتفاق نظر دارند که حکم به لزوم قرارداد در چنین وضعیتی ناعادلانه است و در توجیه آن به مبانی مختلفی استناد می‌کنند، اما راه‌حل این نظام‌ها و مبانی اتخاذ‌شده متفاوت است. برخی نظام‌های حقوقی با اعطای معافیت در جهت حل مسئله برآمده، راه‌حل انحلال قرارداد را پذیرفته‌اند و برخی دیگر مسئلۀ تعدیل قرارداد را مطرح کرده‌اند. در این مقاله تلاش شده است که با تکیه بر قواعد و اصول حاکم بر قراردادها، بهترین روش برخورد با دشواری اجرای قرارداد که همانا تعدیل قرارداد است، پیشنهاد گردد. در اینجا این آثار و نیز تعیین بهترین و عادلانه‌ترین اثر که با قواعد و اصول قراردادها و مفهوم نظریۀ دشواری تطابق داشته باشد- که به نظرمی‌رسد اثر و نتیجۀ تعدیل است-، بررسی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Difficulty of contract performance and its effect

نویسندگان [English]

  • Majid Ghamami 1
  • Hosein Khodadady 2
1 Assistance Professor, Private and Islamic Law Department, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Ph.D. Student at Private Law, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Iran
چکیده [English]

Abstract
The theory of hardship is a situation in which the implementation of contractual obligation, as a result of unpredictable events that are out of control, becomes economically difficult and expensive without being physically impossible and distorts the balance of the contract. In such a situation, the hardship theory is applied to restore the balance of the contract. This matter has various titles in several legal systems such as unpredictability theory and sever and unexpected hardship. However, the approach of different legal systems is not equal in the same situation. Even though all legal systems agree more or less that in such situation the binding nature of the contract is unjust and justify their position by various basses, the solution of these systems and their bases are different. Some legal systems tend to solve the problem by granting exemption and have adopted the dismissal resolution and some of them have adopted the adjustment of the contract. The current study aims to examine these effects and the best effect and maintenance of the best effect (adjustment of contract) which is compatible with the contract rules and principles as well as the concept of hardship theory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • adjustment
  • binding principle
  • difficulty theory (hardship)
  • dissolution
  • Nullity
  • rescission
الف) فارسی
1. حکمت، محمد علی (1364)، تأثیر اوضاع و احوال در اعتبار معاهدات و قراردادهای بین‌المللی، مجلۀ حقوق، نشریۀ دفتر خدمات حقوقی بین المللی ، ش3.
2. حکمت، محمدعلی ( 1364)، تأثیر اوضاع و احوال در اعتبار معاهدات و قراردادهای بین‌المللی، مجلۀ حقوق، قسمت دوم، ش 4.
3. شفایی، محمدرضا (1376)، بررسی تطبیقی تغییر اوضاع و احوال در قراردادها، تهران، ققنوس.
4. شهیدی، مهدی (1385)، اصول قراردادها و تعهدات، تهران، مجد.
5.شهیدی، مهدی (1368)، سقوط تعهدات ، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
6. شهیدی، مهدی (1386)، آثار قراردادها و تعهدات، تهران، مجد.
7. صادقی مقدم، محمد حسن (1390)،  تغییر در شرایط قرارداد، تهران، میزان.
8. کاتوزیان، ناصر (1376)، قواعد عمومی قراردادها، ج5، تهران، شرکت سهامی انتشار .
9. کاتوزیان، ناصر (1371)، قواعد عمومی قراردادها،ج2، تهران، شرکت سهامی انتشار.
10. کاتوزیان، ناصر (1373)، قواعد عمومی قراردادها، ج 3 ،  تهران، شرکت سهامی انتشار.
12. یزدى، سید مصطفى محقق داماد (1406ق)،  قواعد فقه (محقق داماد)، ج 2، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى.
 
ب) عربی
13. السنهوری، احمد عبدالرازق (1952)، الوسیط فی شرح القانون مدنی، الجزء الاول، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی.
14. عاملی، سیدجوادبن محمدالحسینی (1419) مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، ج19، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
15. نجفی، شیخ محمدحسن (1404)، جواهر الکلام، ج27، بیروت، داراحیاء التراث العربی.
 
ج) انگلیسی
16. Ahmadpour, Ayoub,(2005) Economic Hardship in Performance of Contract:A Comparative Study of  English,American and German Law and CISG, the UNIDROIT Principle and PECL Aberdeen.
17. Dawson,John Philiph,(1983) Judical Revision of Frustrated Contracts,Germany,63 Boston University Review.             
18. Jowit,Earl,(1977) The Dictionary of English Law, 2th ed ,by John Bark,vol1,Sweet  
Maxwell,London  
19. Lando,Ole & Beal,(2000) Hugh, Principle of European Contract Law, kluwer, Hague, Boston