مطالعه تطبیقی شرایط و قلمرو نقل از اثر دیگری (با تأکید بر حقوق ایران و فرانسه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه حقوق دانشکدۀ علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

حمایت از حقوق مادی پدیدآورندۀ اثر ادبی و هنری اقتضا می‌کند که هرگونه بهره‌برداری از اثر بدون کسب رضایت وی امکان‌پذیر نباشد. با‌این‌حال برای برقراری تعادل میان حقوق انحصاری پدیدآورنده و مصالح عمومی جامعه، برخی استفاده‌ها در قالب «استثنا» مجاز است. یکی از این استثناها، نقل از اثر دیگری است. این جستار با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی تطبیقی استثنای اخیر و شرایط آن با تأکید بر حقوق ایران و فرانسه پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که جواز نقل از اثر دیگری در حقوق فرانسه و ایران به رعایت حقوق معنوی پدیدآورنده وابسته است. البته برای کمّیت نقل نیز ضوابطی مقرر شده است. به‌علاوه هرچند در حقوق فرانسه و ایران جواز نقل به نوع خاصی از آثار ادبی و هنری مقید نشده، ولی تحقق شرایط لازم برای استفاده از استثنای یادشده در خصوص آثار ادبی و علمی فراهم‌تر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A COMPARATIVE STUDY OF CONDITIONS AND SCOPE OF QUOTATION FROM ANOTHER WORK (WITH EMPHASIS ON THE IRANIAN AND FRENCH LAW)

نویسندگان [English]

  • Habibeh Ghasemi 1
  • Sayyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan 2
  • Saeed Mohseni 2
1 M.A. in Private Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Protection of material rights requires that any use of work is considered impossible, if the copyright holder is not satisfied. However, in order to establish a balance between the exclusive rights of the author and the public interest, some uses in form of "exception" are permitted. One of the exceptions is quotation from another work. This study is a comparative study on recent exception conditions using descriptive-analytical method based on the Iranian and French laws. The results show that permission for quotation from another work is subject to compliance with the moral law in the French and Iranian laws. However, there are some rules for the quantity of quotation. In addition, although quotation in French and Iranian laws is not limited to a certain kind of literary and artistic works, the fulfillment of the requirements for application of the exception in the literary and scientific works are easier.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Copyright exceptions
  • French law
  • Iranian Law
  • Literary and artistic works
  • Quotation from another work
الف) فارسی
1. امامی، اسدالله (1386)، مالکیت معنوی، جلد1، تهران، میزان، چاپ اول.
2. ایمانی، عباس (1382)، «استثنای مهم حق مؤلف، استفاده منصفانه از اثر دیگری»، مجلۀ پژوهش‌های حقوقی، شماره3 ، ص 212-193.
3. آیتی، حمید (1375)، حقوق آفرینش‌های فکری با تأکید بر حقوق آفرینش‌های ادبی و هنری، تهران، نشر حقوقدان، چاپ اول.
4. حبیبا، سعید و شاکری، زهرا (1391)، «مبحثی در محدودیت‌ها و استثنائات حقوق مالکیت ادبی و هنری»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 3، شماره 1، ص 37-54.
5. حبیبا، سعید و شاکری، زهرا (1392)، «سه‌گام؛ آزمونی فراروی مصرف کنندگان آثار ادبی و هنری«، مجلۀ تحقیقات حقوقی، شماره 61، ص209-248.
6. حبیبا، سعید و شاکری، زهرا (1394)، منافع عمومی و حقوق مالکیت ادبی و هنری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
7. شاکری، زهرا (1394)، «استفادۀ منصفانه از آثار ادبی و هنری؛ حقی برای جامعه؟»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 45 ، شمارة 2، ص 207-223.
8.. حمیتی واقف، احمدعلی (1390)، مالکیت معنوی، تهران، انتشارات جاودانه-جنگل، چاپ اول.
9. زرکلام، ستار (1384)، قانون مالکیت فکری فرانسه و آلمان (آثار ادبی و هنری)، تهران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، معاونت اداری، مالی و منابع انسانی، مرکز مدارک علمی موزه و انتشارات، چاپ اول.
10. زرکلام، ستار (1387)، حقوق مالکیت ادبی و هنری، تهران، سمت، چاپ اول.
11. زرکلام، ستار (1389)، «نقایص و خلأهای موجود در قوانین فعلی مرتبط با حقوق مالکیت ادبی و هنری ایران»، مجموعه مقالات همایش مالکیت ادبی-هنری و حقوق مرتبط، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، چاپ اول.
12. شاکری، زهرا (1389)، «تعدیل قلمرو حقوق مالکیت ادبی و هنری در نظام حقوق کنونی»، مجموعه مقالات همایش مالکیت ادبی-هنری و حقوق مرتبط، تهران، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، چاپ اول.
13. شبیری، سید حسن و همکاران (1389)، پیش‌نویس لایحه قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط، تهران، شورای عالی اطلاع‌رسانی، چاپ اول.
14. صفایی، سید حسین (1386)، حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، تهران، نشر میزان، چاپ دوم.
15. صفایی، سید حسین، صادقی، محسن و محسنی، حسن (1385)، «مطالعۀ تطبیقی حقوق معنوی پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری و دارندگان حقوق مرتبط»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی، دورۀ 10، شمارۀ 3، ص95-79.
16. کُرنو، ماری، دولامبرتوری، ایزابل، سنلی، پیر، والر، کاترین (1390)، فرهنگ تطبیقی حقوق مؤلف و کپی رایت، با ترجمه علیرضا محمد زاده وادقانی و پژمان محمدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ج 1، چاپ اول.
17. کلمبه، کلود (1385)، اصول بنیادین حقوق مؤلف و مجاور در جهان، با ترجمه و توضیح علیرضا محمدزاده وادقانی، تهران، میزان، چاپ اول.
18. گرباود (1380)، الفبای حقوق پدیدآورنده (کپی رایت)، ترجمۀ غلامرضا لایقی، تهران، خانه کتاب، چاپ اول.
لایحه حمایت از مالکیت فکری مصوب 2/7/1393 هیئت وزیران جمهوری اسلامی ایران.
19. محسنی، سعید و قبولی درافشان، سید محمد مهدی (1394)، حقوق ادبی و هنری (با مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و مصر)، مشهد، مؤسسۀ انتشاراتی پژوهشکدۀ مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول.
20. محمدزاده وادقانی، علیرضا (1388)، «ترجمه متن معاهده برن برای حمایت از آثار ادبی و هنری (1)»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 39، شمارۀ 3، ص 393- 371.
21. میرحسینی، سید حسن (1384)، مقدمه‌ای بر مالکیت معنوی، تهران، نشر میزان، چاپ اول.
 
ب) خارجی
22. Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works.
23.Carre, Stéphanie (2004), “Exceptions: Courte Citation, Représentation Accessoire” in Les grands rrest de la propriété intellectuelle, Paris, Dalloz, p. 155-167.
24.Code de la propriété intellectuelle.
25. Colombet, Claude (1976), propriété littéraire et artistique, Paris, Dalloz.
26. Copyright act of the United States.
27.Copyright, Designs and Patents Act 1988.
28.Courant Rife, Martine (2007), "The fair use doctrine: History, aplication, and implications for (new media) writing teachers", Computers and Composition 24, 154–178.
29.Deere, Carolyn (2009), The Implementation Game : the trips agreement, developing countries and the global politics of intellectual property ,New York ,United States ,oxford university press, first publish.
30.Desbois, Henri (1966), Le droit d’auteure en France, Paris, Dalloz, 2 éd.
31.Directive 2001/29/CE du Parlement européen et du Conseil du 22 mai 2001 sur l'harmonisation de certains aspects du droit d'auteur et des droits voisins dans la société de l'information.
32.Gaubiac, Yves (1997), La liberté de citer une oeuvre de l’esprit, Revue Internationale du Droit d’Auteur (RIDA), No 171, p. 3-77.
33.Graner, Bryan A. (1999). blacks law dictionary. 7 rd, united states of America, west group.
34.Kamina, Pascal (2002), Film Copyright in the European Union ,Cambridge University Press, First published.
35.Knights, Roger (2001), Limitation And Exceptions Under The “Three-Step Test” And In National Legislation – Differences Between The Analog And Digital Enviroments, WIPO/CR/MOW/01/2.
36.Lucas, A. et H.-J. (2001), traité littéraire et artistique, Litec, 2e éd.
37.McKeown, John S. (2010), Canadian Intellectual Property Law and Strategy, New York, Oxford University Press.
38.Pollaud-Dulian, Fréderic (2005), Le droit d’auteure, Paris, Economica.
39.Sirinelli, Pierre (1999), Exception and Limits to Copyright and Neighboring Right, WCT-WPT/IMP/1,Geneva.
40.Xalabarder, Raquel (2009), Study on Copyright Limitations and Exceptions for Educational Activities in North America, Europe, Caucasus, Central Asia and Israel, SCCR/19/8, Geneva, p.193-198.