دعوای مسئولیت مدنی سهامداران علیه مدیران شرکت سهامی در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق دانشکدة علوم انسانی دانشگاه سمنان

2 استادیار گروه حقوق دانشکدة علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

     یکی از مباحث اساسی در حقوق شرکت‌های تجاری، کنترل مدیران در مقام اعمال اختیارات گوناگون خود است. ازآنجا که در شرکت‌های تجاری و معظم، غالباً بین مالکیت و مدیریت جدایی می‌افتد، بیشتر صاحبان سرمایه نمی‌توانند در روند مدیریت و کنترل شرکت، تأثیر داشته باشند. همچنین ممکن است مدیران شرکت، از اختیارات خود سوء استفاده کرده و به‌جای منافع آن، منافع شخصی خود را لحاظ کنند و مرتکب تخلفاتی شوند که عملاً به زیان شرکت منتهی شود. یکی از ابزارهای مهم برای کنترل اقدامات مدیران، جواز طرح دعوای مسئولیت علیه آنها، به نام و از طرف شرکت است. هدف اصلی از طرح این دعوا که نه لزوماً از سوی نمایندگان قانونی شرکت، بلکه توسط نصابی معین از سهامداران یا شرکا و به حساب شرکت قابل طرح است، حمایت مستقیم از حقوق شرکت و تبعاً اعضای آن در قبال تخلفات و سوء مدیریت مدیران است. البته، این حمایت قانونی، در حقوق موضوعۀ ایران، برخلاف حقوق فرانسه، از جهاتی ناقص و قابل نقد است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

CIVIL LIABILITY CLAIM OF STOCKHOLDERS AGAINST DIRECTORS OF COMPANIES IN IRANIAN AND FRENCH LAW

نویسندگان [English]

  • Mohammad Abouata 1
  • Seyyedeh Zahra Pourrashid 2
1 Associate Professor, Department of Law, Faculty of Human Sciences, Semnan University, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Human Sciences, Mohaghegh Ardebili University, Iran
چکیده [English]

One of the important issues in companies’ law, is how to control directors in applying their attributions. Since in great companies, there is often a separation between ownership and management, most of stockholders cannot have effectual role in managing the company. Also it is possible that the directors abuse their attributions, focus on their own benefits rather than the company’s, and do breaches that actually result in the company’s detriment. One of the significant means to control the actions of directors is the possibility of making liability claim on behalf of the company against them. The main aim of this claim, which is not necessarily made by legal representatives of the company but by some of stockholders or partners, is to protect directly the company’s rights against the breaches of directors. Of course, this legal support in Iran’s law, contrary to French law, is in some aspects weak and subject to criticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • claim
  • company
  • Director
  • Liability
  • representative
الف) فارسی
۱. اسکینی، ربیعا (1387)، حقوق تجارت، شرکت‌های تجاری، ج دوم، چ دهم، تهران: سمت.
۲. اعظمی زنگنه، عبدالحمید (۱۳۵۳)، حقوق بازرگانی، چ چهارم، بی‌نا.
۳. پاسبان، محمدرضا؛ جهانیان، مجتبی (۱۳۹۲)، «دعوای مشتق و آیین آن، بررسی تطبیقی در حقوق ایران و انگلیس»، مجلة پژوهش حقوق خصوصی، دانشگاه علامه طباطبایی، سال دوم، ش چهارم.
۴. ستوده تهرانی، حسن (۱۳۷۵)، حقوق تجارت، ج دوم، چ اول، دادگستر.
۵. سجادی سیداحمدی، سید علی (۱۳۸۶)، تحول حقوقی نظارت بر شرکت‌های سهامی، رسالة دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران، پردیس فارابی.
۶. شمس، عبدالله (۱۳۸۴)، آئین دادرسی مدنی، ج اول، چ هفتم، دراک.
۷. کیا، حسن (۱۳۹۳)، دعوی مستقیم و غیرمستقیم در حقوق ایران، چ اول، تهران: اندیشة عصر.
۸. دمرچیلی محمد و همکاران  (۱۳۸۶)، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، چ ششم، میثاق.
ب) خارجی
9. Cozian(M), Viandier(A), Deboissy(F), (2007), Droit des sociétés, 20 éd, Litec.
10. Grosbois(M), Responsabilite civile et controle de société, (2012),Thèse de Doctorat, Universite de Caen Basse- Normandie.
11. Juglart(M), Ippolito(B), Droit commercial, (1980), 6 éd, Montchrestien.
12. Mazeaud(L) et (J) ,Leçons de droit civil,(1998),T.2 vol.1, 9 éd, Montchrestien.
13. Pagnucco(J),(2006),Ľ action sociale ut singuli et ut unversi en droit des groupements,Fondation Varene.
14.Philippemarini (M), Rapport ďinformation n ͦ 431 sur la loi de sécurité financière : un an après, www.senat.fr.rap.r03-431.
15. Ripert(G) , Roblot(R) par M.Germain et V.Magnier ,(2011), Traité de droit de affaires, T 2,20 ed, Les sociétés commerciale, LGDJ.
16.Terre(F), Similer (PH) et Leqette(Y), (2009), driote civile,les obligations, 10 éd, Dalloz.
17. Viney (G) et Jourdain (P), Les conditions de la responsabilité,(2006), LGDJ,3e éd.