کارایی اقتصادی در حقوق خصوصی؛ نظریه و مصادیق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دکتری حقوق خصوصی دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

     اهداف قواعد حقوقی، به‌صورت سنتی، اغلب به دو عنوان عمدة نظم و عدالت تعلق گرفته است؛ در حقوق امروز، با توجه به نیازهای جدید و تجربیات نظام‌های حقوقی دیگر، مبانی و اهداف دیگری مانند قطعیت حقوقی و کارایی نیز برای قواعد حقوقی مطرح شده است. کارایی با ساختار و مبانی عقلایی آن، در کنار عدالت، در انجام وظایف نظام حقوقی بسیار مؤثر و مفید است. کارایی با نگاه عقلایی و عدالت با مبنای عمدتاً معنوی و ایده‌آلیستی، به تنظیم قواعد و روابط مختلف اشخاص در جامعه می‌پردازند. کارایی، در کنار مبانی سنتی قواعد حقوقی، مانند عدالت، سبب تکمیل نقش نظام حقوقی و در عین‌حال، ایجاد تعارض میان آنها می‌شود. کارایی می‌تواند در مرحلة ایجاد حقوق و تعهدات، اجرای اختیاری یا اجباری آنها و همچنین در حل‌وفصل اختلافات استفاده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

ECONOMIC EFFICIENCY IN PRIVATE LAW; THEORY AND INSTANCES

نویسندگان [English]

  • Hasan Badini 1
  • Mehdi Mehrad 2
1 Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Politics, University of Tehran, Iran
2 Ph.D. in Private Law, Faculty of Law and Politics, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

The objectives of legal rules have traditionally been grouped under two major titles of order and justice. In modern law, in light of new demands and the experiences of legal systems, other principles and objectives such as legal certainty and efficiency, have been proposed for legal rules. Efficiency, with its rational foundations and structure, along with justice, can play a substantial role in fulfilling the responsibilities of the legal system. Efficiency, through its rational perspective, and justice, by means of its largely spiritual and idealistic basis, can adjust the rules and the relationships among different individuals in a society. Efficiency, along with the traditional bases of legal rules, such as justice, can result in the fulfillment of the role of legal systems, while on the other hand, may lead to conflicts between them. Efficiency can be utilized in the phase of establishment of rights and commitments, optional or compulsory fulfillment of them, and in the settlement of disagreements as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Justice
  • law and economy
  • Legal Rule
  • Theory of maximization of wealth
  1. الف) فارسی و عربی

    1. انصاری، مهدی (1390)، «نظریۀ نقض کارآمد قرارداد از مکتب تحلیل اقتصادی حقوق»، فصلنامۀ حقوق مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 41، ش 1، بهار.
    2. بادینی، حسن (1385)، «آیا حقوق دانش مستقلی است؟»، مجلۀدانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 74، زمستان.
    3. باقری، محمود (1385)، «تأثیر حقوق اقتصادی و نفع‌گرایی در حقوق خصوصی بر حقوق بین‌الملل خصوصی»، نامۀ حقوقی مفید، ج 2، ش 2.
    4. باقری، محمود؛ شیخ سیاه، جواد (1389)، «در جستجوی مطلوبیت: تحلیلی از قضیۀ کاوز در تعامل حقوق و اقتصاد»، فصلنامۀ حقوق مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 40، ش 101، بهار.
    5. جعفری تبار، حسن (1385)، «شرح حق پایان ندارد همچو حق(گفتاری در سیر تاریخی تقلیل مفهوم حق از عدالت به مالکیت)»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 72، تابستان.
    6. صادقی، محسن (1389)، «مبحثی از مباحث حقوق و اقتصاد: چالش‌های حقوقی و اقتصادی ثبت کاربرد جدید دارویی برای کشورهای در حال توسعه)»،  فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 40، ش 1، بهار.
    7. صدر، سید محمدباقر (1375)، قواعد کلی استنباط، ترجمۀ رضا اسلامی، ج اول، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
    8. کاتوزیان، ناصر، فلسفۀ حقوق، ج اول، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    9. ----------- (1379)، نظریۀ عمومی تعهدات، تهران: دادگستر.
    10. -----------  (1386)، مقدمۀ علم حقوق، چ پنجاه‌و‌هشتم, تهران: شرکت سهامی انتشار.
    11. -----------  (1380)، قواعد عمومی قراردادها، آثار قرارداد، ج سوم، چ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    12. -----------  (1379)، حقوق خانواده (دورۀ مقدماتی)، چ اول، تهران: دادگستر.
    13. -----------  (1376)، دورۀ حقوق مدنی (حقوق اموال و مالکیت)، چ اول،تهران: دادگستر.
    14. الهاشمی الشاهرودی، سید علی (1384)، الدراسات فی علم الاصول، الجزء الثالث، چ اول، قم: مؤسسۀ دائره‌المعارف الفقه الاسلامی.
    15. الهاشمی الشاهرودی، سید محمود (1384)، بحوث فی علم الاصول، الجزء الاول، چ سوم، قم: دائره‌المعارف الفقه الاسلامی.
    16. قانون اساسی
    17. قانون تجارت
    18. قانون مدنی
    19. قانون مسئولیت مدنی

    ب) انگلیسی

    1. B. Kirkwood, John (2009), Research in Law and Economics, Emerald Group Publishing

    Limited, First edition

    2. Burress, David (2004),  Economic Analysis And Distributive  Justice, Institute for Public

    Policy and Business Research.

    3. Claes , Erik ; Devroe; Wouter (2009), Facing the Limits of the Law, springer.

    4. Coleman, Jules (2003) Market, morals and The Law, Oxford university press, First publish.

    5. Cooter, Robert. ulen, Thomas (2000), law and Economics, An imprint of Addison Wesley Longman, Inc. Third Edition.

    6. Georgakopoulous, Nicolas (2005), Principles and methods of law and economics, First

    edition, Cambridge University Press.

    7. J. Miceli, Thomas (1997),  Economics of The Law, Oxford University Press.

    8. Kenneth J. Arrow (2007), Handbook of Law and Economics, Volume 1, Elsevier, First edition.

    9. Mercuro, Nicholas (2007), Law and Economics, Volume 1, Rout ledge, first Edition.

    10. Mercuro, Nicholas (2007), Law and Economics, Volume 5, Rout ledge, first Edition.

    11. Mathis, Klaus (2001), Efficiency instead of Justice, translated by: Shannon, Deborah. Springer.

    12- Ogus, Anthony (2006), Legal  Theory Today Costs and Cautionary Tales, Oregon, Oxford and Portland.

    13. Raymond, Wacks (2006), Philosophy of Law,  Oxford university press.

    14. Shavell, Steven, (2004), Foundations of Economic Analysis of law, Massachusetts, Cambridge.

    15.Sumner Maine, Henry (1906), ancient law, New York, Henry Holt and company.

    16. Richard A. Posner (1972) Economic Analysis of law, 3th ed, university of Chicago.

    17. Posner,  A. Richard (1979), "utilitarianism, Economics, and legal theory", journal of legal studies, Vol. 8.

    18. Posner, A. Richard (1993), The Problems of Jurisprudence, Harvard university press.

    19. Posner, A. Richard (1999), The Problematics of Moral and Legal Theory, Harvard university press.

    20. White, Mark. D (2009), Theoretical Foundation of law andEconomic, Cambridge university press,  First published.

    21.Wittman, Donald, (2006), Economic Foundation of law and organization, Cambridge university  press.

    22.Zerbe Jr, Richard.O (2001), Economic Efficiency  In Law And Economics, USA, Edward  Elgar Publishing Limited.