بیان موجزی از دلایل ضرورت تعیین سن رشد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

     در اصلاح قانون مدنی 1361 توسط کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس مادۀ 1209 قانونی مدنی حذف و مادۀ 1210 آن اصلاح شد و مجلس این حذف و اصلاح را در سال  1370 تأیید کرد و در نتیجه 18 سالگی به‌عنوان امارۀ رشد حذف شد. تعارضی که بین صدر مادۀ 1210 اصلاحی و تبصرۀ 2 آن وجود داشت و سبب تهافت آرا در رویۀ قضایی می‌شد، با صدور رأی وحدت رویۀ شمارۀ 30 هیأت عمومی دیوان عالی کشور در سال 1364 برطرف شد، اما مشکل فقدانسن معینی به‌عنوان امارۀ رشد حل نشد. این مقاله خلأ قانونی در خصوص فقدانسن معین، به‌عنوان امارۀ رشد را نقد می‌کند و به چند دلیل شامل اختلاف در رویۀ قضایی، تعارض در مقررات قانونی، زیانبار بودن نبود امارۀ رشد، تصریح به سن رشد در بعضی منابع اسلامی و دلایل علمی، نتیجه می‌گیرد که تعیین سنی و ترجیحاً 18 سالگی به‌عنوان امارۀ رشد، ضروری است و علت اینکه نظام حقوقی ما و مردم از زمان حذف سن رشد یعنی سال 1361 دچار مشکل جدی در این خصوص نشده‌اند، این است که ادارات و محاکم براساس قوانین منسوخ عمل می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A CONCISE ANALYSIS OF THE REASONS FOR THE NECESSITY OF DETERMINING THE AGE OF PRUDENCE

نویسنده [English]

  • Mohammad Ali Ansaripour
Associate Professor of Private Law Department, Faculty of Law and Political Sciences, University of Tehran
چکیده [English]

During amending the Civil Code in 1361 by the Judicial and Legal Committee of Parliament, the article 1209 was repealed and article 1210 was amended. This repeal and amendment was ratified by Parliament in 1370. As a result, the age of 18, as evidence of prudence, was abrogated. The contradiction between the main part of amended article 1210 and its note 2 that created conflict in the delivery of judgments by the courts, was resolved by Judgment no. 30 of the Plenary Assembly of the Supreme Court in 1364; but the absence of a certain age as evidence of prudence was not remedied. This paper criticizes the legal lacuna relating to the age of prudence, and by referring to a number of reasons including the delivery of conflicting judgments by the courts, the existence of conflict in statutory provisions, harmfulness of the absence of the presumptive of prudence, specifying the age of prudence in some Islamic sources as well as scientific reasons, concludes that age determination, preferably age 18, is essential as the presumptive of prudence. So, the reason that the legal system as well as people has not faced a serious problem since the abrogation of the age of prudence in 1361, is that governmental departments and the courts still enforce the abrogated laws in this respect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • age of prudence
  • maturity
  • Presumptive of Prudence
  • Prudence

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. رازی، ابوالفتوح (1352)، تفسیر روض‌الجنان و روح الجنان، ج 5، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
    2. صفایی، سید حسین (1369)، «شرح و نقدی بر مادۀ 1210 اصلاحی قانون مدنی مصوب 1361 و مادۀ 1210 لایحه جدید اصلاح موادی از قانون مدنی»، نشریۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی ، ش 25، ص 125-103.
    3. کاتوزیان، ناصر (1392)، قواعد عمومی قراردادها، ج 2، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    4. مذاکرات و آرای هیأت عمومی دیوان عالی کشور سال  1379 (1382)،  ج 6، تهران: ادارۀ وحدت رویۀ دیوان عالی کشور.
    5. مذاکرات و آرای هیأت عمومی دیوان عالی کشور سال 1382 (1385 )، تهران: ادارۀ وحدت رویۀ دیوان عالی کشور.
    6. مذاکرات و آرای هیأت عمومی دیوان عالی کشور سال 1383 (1386 ) ج 10، تهران: ادارۀ وحدت رویۀ دیوان عالی کشور.
    7. مهرپور، حسین (1371)، مجموعه نظریات شورای نگهبان، ج 1، تهران: کیهان.

    ب) عربی

    1. آل کاشف الغطاء، محمدحسین (1361ق)، تحریر المجله، ج 3، نجف: المکتبه المرتضویه.
    2. ابن‌عربی، ابوبکر محمد بن عبدالله (1408ق)، احکام القرآن، ج 2، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    3. ابن‌فارس بن زکریا، احمد (بی‌تا)، معجم مقائیس اللغه، ج 3، قم: اسماعیلیان نجفی.
    4. ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم الافریقی المصری (1405ق)، لسان العرب، ج 3، قم: نشر ادب الحوزه.
    5. اصفهانی، الراغب (1429ق)، مفردات الفاظ القرآن، چ چهارم، بیروت: منشورات طلیعه النور.
    6. ایروانی الغروی، میرزا علی (1431ق)، حاشیه المکاسب، ج 2، چ سوم، قم: منشورات ذوی القربی.
    7. جوهری، اسماعیل حماد (1979م و 1399ق)، الصحاح، ج 2، چ دوم، بیروت: دارالعلم للملایین.
    8. حلی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن الحسن (1384)، شرایع‌الاسلام، ج 1، چ هفتم، تهران: انتشارات استقلال و ج 4 (1383) چ 3، قم: دارالتفسیر.
    9. حلی، محمدبن حسن بن یوسف (1389ق)، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، ج 4، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    10. خمینی موسوی، سید روح‌الله (1394)، تحریر‌الوسیله، ج 2، الطبعه الثالثه، قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    11. خویی، سید ابوالقاسم (1992م)، مصباح‌الفقاهه، ج 3، بیروت: دارالهادی.
    12. --------------- (1427ق)، منهاج‌الصالحین، ج 2، بیروت: دار المرتضی.
    13. رازی، فخر (بی‌تا)، التفسیر الکبیر، ج 9، 13 و 20، چ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    14. رشید رضا، سید محمد (1959م)، تفسیر المنار، ج 8، الطبعه الرابعه، قاهره: مکتبه القاهره.
    15. زمخشری، ابوالقاسم جارالله محمود (بی‌تا)، الکشاف، ج 1، بیروت: دارالمعرفه.
    16. سبزواری، سید عبدالاعلی (1413ق)، مهذب‌الاحکام، ج 21، چ 4، قم: مؤسسۀ المنار.
    17. شبر، سید عبدالله (1412ق)، تفسیر القرآن الکریم، ج 1، بیروت: دارالبلاغه للطباعه و النشر.
    18. صدوق (ابن بابویه القمی)، محمدبن علی (1436ق)، معانی الاخبار، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
    19. ---------------------------- علی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، ج 4، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    20. عاملی، زین‌الدین (بی‌تا)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، ج 3 و 4، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
    21. ----------- (1414ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، ج 4، قم: مؤسسۀ المعارف لاسلامیه.
    22. طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 7، 11، 13، 16 و 18، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
    23. طبرسی، ابوالفضل فضل بن حسن (1339)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، ج 2 و 3،  بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    24. طریحی، فخرالدین (1386ق)، مجمع‌البحرین، ج 3، تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
    25. طوسی، محمد بن الحسن (بی‌تا)، تفسیر التبیان، ج 6، بیروت: دارالاندلس.
    26. ----------------- (1387ق)، المبسوط، ج 2، چ دوم، تهران: المکتبه المرتضویه.
    27. ----------------- (1407ق)،  تهذیب الاحکام، ج 9، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    28. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (1415ق)، تفسیر نورالثقلین، ج 4، چ چهارم، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
    29. فیض کاشانی، مولی محسن (1393)، تفسیر الصافی، ج 2، چ دوم، قم: ذوی القربی.
    30. کلینی، محمدبن یعقوب (1407ق)، الکافی، ج 7، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    31. گنابادی، سلطان محمد (1408ق)، تفسیر بیان السعاده، ج 2 و 3 بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.
    32. مراغی، احمد مصطفی (بی‌تا)، تفسیر المراغی، ج 8، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    33. نجفی، محمدحسن (1981م)، جواهرالکلام، ج 26 و 41، چ هفتم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

    ج) خارجی

    1. Batey, R. (1982) [MO1] (23)  “The Rights of Adolescents”,  William and Mary Law Review, pp. 363-384.
    2. Beschle, D.L. (2006), 52 “Cognitive Dissonance Revisited: Roper v. Simmons and the Issue of Adolescent Decision-Making Competence”, The Wayne Law Review, pp. 1-42.
    3. Ed.,(1960), “Baligh” in The Encyclopedia of Islam, vol. 1, new edition.
    4. Hamilton, V.E. (2010),(92), “The Age of Marital Capacity: Reconsidering Civil Recognition of Adolescent Marriage”, Boston University Law Review, pp. 1817ff.
    5. Hamilton, V.E. (2012), (77), “Democratic Inclusion, Cognitive Development, and the Age of Electoral Majority”, Brooklyn Law Review, pp. 1447-1513.
    6. MacElroy, L.T. (2010), 34  “Sex on the Brain: Adolescent Psychosocial Science and Sanctions for Risky Sex”, New York University Review of Law and Social Change, pp. 708ff.
    7. Morse, S.J. (2013), (31)  “Brain Overclaim Redux”, Law and Inequality, pp. 509ff.
    8. Pollard, David. (1996),  Source Book on French Law, London: Cavendish Publishing Limited.
    9. Raz, J., 2009,“The Rule of Law and its Virtue”, in A. Kavanagh and J. Oberdiek, Arguing About Law, London and New York: Routledge, pp. 181-192
    10. Rosato, J.L,. (2002), (51)  “Let’s Get Real: Quilting a Principled Approach to Adolescent Empowerment in Health Care Decision-Making”, DePaul Law Review, pp. 769-803.
    11. Scott-Hayward, C.S. (2007), (31)  “Explaining Juvenile False Confessions: Adolescent Development and Police Interrogation”, Law and Psychology Review, pp. 53ff.
    12. Spear, L., (2006), “Adolescent Brain Development”, (Volume Special) T.M. Cooley J. Prac. & Clinical L., pp. 11-45.
    13. Treitel, G.H. (1999), The Law of Contract, 10th edition, London: Sweet and Maxwell.
    14. Zweigert, K. & Kotz, H. (1998), An Introduction to Comparative Law, 3rd edition, Oxford: Clarendon Press.

مطالعات حقوق خصوصی
دوره 47، شماره 2
تیر 1396
صفحه 213-230

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار