جایگاه شرکت تک‌عضو در حقوق ایران و اتحادیۀ اروپا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

تشکیل شرکت با عضو واحد با وجود پذیرش در اغلب نظام‌های حقوقی معاصر و مزایایی که همراه دارد، در قوانین ایران پیش‌‌بینی نشده است؛ البته در لایحۀ تجارت مصوب 1391 کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی به امکان تشکیل شرکت با مسئولیت محدود به صورت تک‌عضو در مادۀ 479 اشاره شده است. شرکت تک‌عضو به‌منزلۀ تأسیس حقوقی جدید پس از تصویب دوازدهمین دستورالعمل شمارۀ (667) 21 دسامبر 1989 جامعۀ اروپایی، وارد نظام حقوقی کشورهای عضو جامعۀ اروپا شد. این دستورالعمل مربوط به نسل سوم از دستورالعمل‌‌های راجع به شرکت‌‌هاست؛ دستورالعمل‌های نسل اول و دوم در پی ایجاد سطح بالایی از هماهنگی بین مقررات راجع به شرکت‌ها بودند. انگلستان تحت تأثیر این دستورالعمل در سال 1992 این نهاد را با عنوان «شرکت‌های خصوصی با مسئولیت محدود یک‌نفره» به رسمیت شناخت و با وجود فقدان نص قانونی در زمینۀ شرکت‌ها‌‌ی تک‌عضو در ایران، مسائلی از قبیل ملی یا مصادره‌شدن بعضی از شرکت‌‌ها و تملک تمام سرمایۀ آن‌ها از سوی دولت به‌منزلۀ شخصیت واحد، همچنین تشکیل برخی شرکت‌‌های با عضو واحد در خارج از قلمرو نظام حقوقی ایران که متقاضی ثبت شرکت خود در ایران‌اند، ردپاهایی از شرکت‌‌های تک‌عضو در صحنۀ تجارت ایران مشاهده می‌‌شود. در مقالۀ حاضر در کنار مطالعات تطبیقی به مطالعۀ شرکت با عضو واحد پرداخته و نگاهی بر لایحۀ تجارت مصوب 1391 کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی می‌شود، همچنین تبیین می‌‌شود که امکان تشکیل شرکت با عضو واحد در نظام حقوقی ایران از منظر تحلیلی ممکن و مطلوب خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

THE SINGLE-MEMBER COMPANY STATUS IN LAW OF IRAN AND EUROPEAN UNION

نویسندگان [English]

  • Jafar Nouri Yushanlui 1
  • Mojtaba Baneshi 2
1 Member of the Faculty of Law, University of Tehran
2 PhD Candidate of Private Law Department, University of Tehran
چکیده [English]

Despite the adoption of a single-member company’s formation in most legal systems of the world and the benefits that it brings, in the Iran’s current law it isn’t anticipated; but according to the new trade law, the possibility of company formation with limited responsibility in the single-member form, is predicted under the 479 provision. When the twelfth instruction was approved, the single-member company is considered as a new law system, number 667, on the 21st of December, 1989, the European Community entered into the legal system of Europe member’s state. The Twelfth Directive is one of the 'Third Generation Directives. The UK is affected by the instruction in 1992 and recognized this institution as “Single-member private limited liability companies”. However, despite the lack of a written statute in the single-member company’s field, some issues such as nationalization or confiscation of some companies and acquisition of their capitals by government as a unit and independent person and also registration of some foreign companies that formed out of Iran territory’s legal system as a single-member and solicit to register their own company in Iran. All of them are some issues that lead to the viewing of their interference in Iran’s trade. In this article, a company with a single-member under comparative studies was investigated. In addition, we review the new trade law’s provision. It is concluded that the company’s formation with single-member in the Iran’s legal system, from the analytical perspective is desirable and acceptable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Company Break up
  • direct
  • formation
  • Merchant
  • Single-Member Company

الف) فارسی

ابراهیم‌زاده، عیسی و بریمانی، فرامرز (1384). «بررسی تطبیقی تعاون و جایگاه آن در نظام‌ها‌‌ی اقتصادی-اجتماعی»، مجلۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ 79.
اسکینی، ربیعا (1377). حقوق تجارت شرکت‌‌های تجاری، جلد 1، تهران: سمت.
اعظمی زنگنه، عبدالحمید (1353). حقوق بازرگانی، به کوشش سهراب امینیان، بی‌‌جا: بی نا.
جعفری، علی (1391). اصول و مبانی سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار، تهران: کیومرث.
حسنی، حسن (1385). حقوق تجارت، تهران: میزان.
دورانت، ویل (1391). تمدن ایران‌زمین و مشرق زمین، مترجمان حسن کامیاب، محمدامین علی‌زاده و لیلی زارع، تهران: بهنود.
رسایی‌نیا، ناصر (1377). کلیات حقوق بازرگانی، تهران: ویستار.
ستوده‌تهرانی، حسن (1382). حقوق تجارت، جلد 1، تهران: دادگستر.
سیداحمدی سجادی، سیدعلی (1378). «مقایسۀ شرکت مدنی و شرکت تجاری در حقوق ایران»، مجلۀ مجتمع آموزش عالی، شمارۀ 4.
ــــــــــــــــــــ (1381). «تضامن در اسناد تجاری»، مجلۀ مجتمع آموزش عالی، شمارۀ 14.
عرفانی، محمود (1375). حقوق تجارت به زبان ساده، تهران: ماجد.
فتاحی‌اردکانی، محسن (1392). «ماهیت ماهیت»، مجلۀ معرفت، شمارۀ 188.
فروحی، حمید (1372). حقوق تجارت شرکت‌‌های سرمایه‌‌ای-مختلط و شخصی، تهران: روزبهان.
فیلد، لیتل و ویلسون، هنری (1373). تاریخ اروپا، ترجمۀ فریده قره‌جه‌داغی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
کاویانی، کوروش (1386). حقوق شرکت‌‌های تجاری، تهران: میزان.
گروه نویسندگان (1392). نهادهای مالی، جلد 1، تهران: سازمان بورس.
نمازی، محمد (1384). «بررسی کاربردهای تئوری نمایندگی در حسابداری مدیریت»، مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شمارۀ 43.

ب) انگلیسی

Campbell Black H (1968). Black's Law Dictionary, Revised Fourth Edition, Eagan: West Publishing co.
Davies. P & Worthington. S (2012). Principles of Modern Company Law, London: Sweet & Maxwell.
Dickinson. S.M, (2010). "Introduction to the New Company Law of the People’s Republic of China".
Feirick. J (2001). "Using a Limited Liability Company to Operate a Pennsylvania Family Farm Busines", Under the Direction and Supervision of Professor Lance Cole.
Keatinge, L.E., Ribstein, S., Pace Hamill (1992). "The Limited Liability Company: A Study of the Emerging Entity", American Bar Association.
Lacy. J (2002). Reform of UK Company Law, First published, London: Cavendish Publishing Limited.
Li. R (2010). "Brief Analysis of One-Man Company Credit Legal System", scientific research, vol.1.
Radenkovic Jocić D (2005). "A Single Member Company Convenient or Not For The Founders", Economics and Organization, Vol. 2.
Tessema, A.M (2012). "Comparative Single-Member Companies of Germany, France and England", USA:  LL.B, LLM, Addis Ababa University, Ethiopia, and Temple University, Philadelphia.