بانکداری بدون ربا و آزادسازی خدمات بانکی در سازمان جهانی تجارت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق تجارت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

امروزه، سازمان جهانی تجارت به یکی از مهم ترین نهادهای تنظیم کننده قواعد تجارت جهانی تبدیل شده است. موافقت‎نامه‎ی عمومی تجارت خدمات (گاتس) به عنوان سند ناظر بر تجارت خدمات در این سازمان، اصول و قواعد حاکم بر تنظیم تجارت در این حوزه را معین نموده است و اعضا موظف هستند در آزادسازی تجارت خدمات و روابط با سایر اعضا و فعالان اقتصادی آن‌ها، قواعد این موافقت‌نامه را رعایت و نظام حقوقی خود را با آن هماهنگ کنند. ایران نیز به عنوان عضو ناظر این سازمان از این قاعده مستثنی نیست و می‎بایست با ایجاد هماهنگی با قواعد این موافقت‌نامه در حوزه‌های خدماتی که قصد آزادسازی آن‌ها را دارد، سازوکارهای مناسب را جهت عضویت کامل ایجاد کند. موضوع اصلی این مقاله، بررسی یکی از بحث برانگیزترین قوانین بانکی ایران یعنی قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1362 دررابطه با الحاق به سازمان جهانی تجارت است. این مطالعه به بررسی جامع موافقت‎نامه گاتس و قانون عملیات بانکی بدون ربا پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که الگوی بانکداری اسلامی تجویزشده در قانون مذکور، مغایرتی با اصول و تعهدات این موافقت‎نامه ندارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

ISLAMIC BANKING AND LIBERALIZATION OF TRADE IN BANKING SERVICES IN THE WTO

نویسندگان [English]

  • Amir Sadeghi Neshat 1
  • Seyyed Morteza Pourmirghaffari 2
1 Associate Professor of Private and Islamic Law Department, University of Tehran
2 PhD Candidate of Commercial Law and International Investing, University of Shahid Beheshti
چکیده [English]

The World Trade Organization (WTO) is one of the most predominant organizations in regulating the international trade. The most important rules of the WTO on trade in services, are enunciated in the General Agreement on Trade in Services (GATS). All members of legal system must conform to the GATS, and change laws and regulations that do not correspond with it, including observers such as Iran who wish to become a main member through accession process. The main issue to be examined in this paper would be the compatibility of the Islamic Banking Law that has aroused controversial questions about its compatibility with WTO’s legal system. Upon a comprehensive study of the GATS and The Islamic Banking Law, we came to the conclusion that the latter is in accordance with the GATS.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Accession
  • Domestic Regulation
  • GATS
  • Islamic Banking Law
  • Market Access
  • Trade in Banking Services

مراجع

الف) فارسی
1. باقری، محمود، حجت‎زاده، علیرضا، رضایی، محمدتقی، (1389)، اجرای اصل آزادسازی تجاری در سازمان جهانی تجارت: چالش‎ها و فرصت‎ها، پژوهش حقوق و سیاست، سال یازدهم، شماره‎ی 27.
2.زارع، محمدحسن، سیدی، میرهادی، کمالی اردکانی، مسعود، مرادپور، فرزاد، نصیری، میترا، (1388)، دسترسی به بازار جهانی تجارت وظیفه‎ای ناتمام، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
3. ساترلند، پیتر، (1386)، آینده‎ی سازمان جهانی تجارت: نگرشی انتقادی، بزرگی، ترجمه‎ی گروه مترجمین، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
4. سازمان جهانی تجارت، (1385)، اسناد حقوقی سازمان جهانی تجارت، نتایج مذاکرات چند‎جانبه‎ی دور اوروگوئه، ترجمه مسعود، طارم‎سری و همکاران، تهران: مؤسسه‎ی مطالعات و پژوهش‎های بازرگانی.
5. سازمان جهانی تجارت، (1389)، درآمدی بر موافقت‌نامه‎ی عمومی تجارت خدمات در سازمان جهانی تجارت، ترجمه زارع، محمدحسن، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
6. سواری، حسن، راشدی، مهریار، (1393)، ماهیت و قلمرو تعهد رفتار ملی در چارچوب موافقت‌نامه عمومی تجارت خدمات، مجله‌ی حقوقی دادگستری، سال 78، شماره‌ی 87.
7. صادقی، محسن، سلیمان‌زاده، سمیرا، (1394)، جایگاه اصل رفتار ملی در مقررات ایران و سازمان جهانی تجارت در حوزه مقررات بازار اوراق بهادار، مجله‌ی پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره‌ی 19، شماره‌ی 1.
8. صادقی، محسن، شعبانی جهرمی، فریده، (1392)، آثار حقوقی الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی(WTO) بر خدمات بانکی، مجله‎ی تحقیقات حقوقی، دوره‎ی 16، شماره‎ی 62.
9. ضیایی، منوچهر، (1372)، مجموعه قوانین پولی و بانکی و سایر قوانین مرتبط از سال 1285 تا سال 1370، تهران: موسسه‎ی تحقیقات پولی و بانکی.
10. فرجی، یوسف، (1377)، پول، ارز و بانکداری، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
11. کمالی اردکانی، مسعود، نصیری، میترا، (1383)، تجارت خدمات در سازمان جهانی تجارت، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
12. معاونت پژوهش و آموزش گروه مطالعات و پژوهش‎های فناوری اطلاعات و ارتباطات و آمار‎های بازرگانی، (1388)، فرآیند الحاق به WTO (تجربیات کشورهای منتخب)، تهران: موسسه‎ی مطالعات و پژوهش‎های بازرگانی.
 
ب) انگلیسی
1. WTO Secretariat,  (2005), A Handbook on the GATS Agreement, Cambridge: Cambridge University Press.
2.Key, Sydney J, (2005), Financial Services, in: the World Trade Organisation: Legal, Economic and Political Analysis, edited by:  Patrick F. J. Macrory et al, Vol.1.
3.Lim, Aik Hoe (2014), Trade in Services in the WTO, available at: https://ecampus.wto.org/admin/files/Course_510/CourseContents/GATS-R8-E-Print.pdf, last visited:9/11/2015.
4.Marceau, Gabrielle (2013), the WTO: Legal Underpinnings, available at: https://ecampus.wto.org/admin/files/Course_489/CourseContents/LU-E-Print.pdf,  last visited: 9/18/2015.
5.Pirakh, Ashok, (2007), Trade Liberalisation: Impact on Growth and Trade in Developing Countries, Singapore: World Scientific Publishing Co.
6.Sole, Juan (2007), Introducing Islamic Banks into Conventional Banking Systems, available at: https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2007/wp07175.pdf, last visited: 9/13/2015.
7.Services: rules for growth and investment, available at: http://www.wto.org/english/thewto_e/whatis_e/tif_e/agrm6_e.htm, last visited: 8/17/2015.
8.Williams, Peter John, (2008), A Handbook on Accession to the WTO, Cambridge: Cambridge University Press.
9.https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/367154/UKTI_UK_Excellence_in_Islamic_Finance_Reprint_2014_Spread.pdf.
مطالعات حقوق خصوصی
دوره 47، شماره 4
دی 1396
صفحه 667-682

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار