مسئولیت سازمان تأمین اجتماعی در فرض «عدم دسترسی به کارفرما برای وصول حق بیمه» و راهکارهای تأمین مالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی (مؤسسۀ حقوق تطبیقی) دانشگاه تهران

2 استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی دانشکدۀ حقوق دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

     اصل «مسئولیت کارفرما در پرداخت حق بیمه»، اعم از سهم خود و کارگر، از اصول پذیرفته‌شده در بسیاری از نظام‌های تأمین اجتماعی مشارکتی است؛ اصلی که در قانون تأمین اجتماعی ایران، در کنار قاعدۀ حقوقی «مسئولیت و تعهدات سازمان تأمین اجتماعی در مقابل بیمه‌شده در صورت عدم تأدیه یا تأخیر در تأدیۀ حق بیمه» مطرح شده است. دو قاعدۀ به ظاهر متعارضی که شناخت مبانی آنها و راه‌حل‌های حقوقی جمع آنهامی‌تواند جبران خسارات ناشی از عدم بیمه‌پردازی در یک سیستم مشارکتی را که مبتنی بر محاسبات بیمه‌ای و اکچوئری است، ممکن سازد. بررسی پژوهش‌های حقوقی صورت‌گرفته در این حوزه نشان می‌دهد که بازیابی حق بیمه و ارائۀ راهکار حقوقی برای جبران خسارات سازمان تأمین اجتماعی به‌ویژه در فروضی مانند عدم دستیابی به کارفرما یا عدم شناسایی وی یا عدم امکان پرداخت از جانب او به دلایلی مانند فوت، ورشکستگی و... مورد توجه قرار نگرفته است. پژوهش حاضر با رویکرد تحلیلی و تطبیقی به‌دنبال پاسخ به این پرسش که مبنای این دو قاعده چیست و چه راهکارهایی برای بازیابی حق بیمه در این موارد وجود دارد، به این نتیجه رسیده است که مبنای مسئولیت کارفرما «تفکیک میان دین و التزام به تأدیه» و مبنای مسئولیت سازمان در فرض عدم بیمه‌پردازی، «حمایتی» بودن نظام تأمین اجتماعی است و برای جمع این دو قاعده از یک سو، راه‌حل‌های پیشگیرانه از جمله اصلاح نظام ثبت و ضبط اطلاعات در زمینۀ‌فعالیت‌های اقتصادی به‌منظور شناسایی غیرمستقیم کارگران در قالب ایجاد سیستم «ثبت کسب‌وکار» و «لایه‌بندی حمایت‌ها» یا شناسایی مستقیم کارگران از طریق ایجاد «سیستم کارت بیمه‌ای» باید پیش‌بینی شود و از سوی دیگر، در وضعیت ورود خسارت، پیش‌بینی شیوه‌های جدید تأمین مالی پایدار برای سازمان به‌ویژه در قالب «صندوق تأمین خسارات عدم بیمه‌پردازی» بر مبنای «بیمۀ اتکایی» با پشتوانۀ تضمین دولتی امکان‌پذیر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

RESPONSIBILITY OF SOCIAL SECURITY ORGANIZATION IN THE CASE OF "LACK OF ACCESS TO EMPLOYER TO ACHIEVE OF PREMIUMS" AND STRATEGIES FOR FINANCING

نویسندگان [English]

  • Nasrin Tabatabai Hessari 1
  • Mahmood Saber 2
1 Assistant Professor of Faculty of Law & Political Science, University of Tehran
2 Assistant Professor, Tarbiat Modares University, Iran
چکیده [English]

Theprinciple of "the responsibility of the employer to pay the premiums," is an accepted principle in contributory social security systems. The principle in the Social Security Act, together with the legal principle of "responsibility and commitment of social security organization in front of insured for non-payment or delay in payment of premiums" have been proposed. Apparently, these two principles are in conflict, but knowing of their legal basis and solutions can allow for compensation due to non-payment of premium. Review of previous research in this area shows that recovery of premiums, especially in cases such as lack of access to employer and lack of recognition of him is not considered. This paper through on analytical and comparative approach shows; the bases of employer's liability is "the distinction between debt and obligation to pay" and the basis of organization’s liability is principle of "supporting" in the social security system and implementation of this tow rules is possible by establishing a comprehensive system of "business registration" and a "guarantee fund for damages resulting from non-payment of premiums.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non-payment of of premiums
  • compensation
  • Damages Guarantee Fund
  • Contributory systems
  • Social insurance

مراجع

استوار سنگری، کورش (1390)، حقوق تأمین اجتماعی، چ 3، تهران: میزان.
بابایی، ایرج (1387)، «نقد و بررسی یک رأی داوری در امور بیمه‌ای (نقش عدم پرداخت حق بیمه در تعهدات بیمه‌گر)»، فصلنامۀ صنعت بیمه، سال 23، ش 1و 2، صص 53 -90.
جلیلی، طیبه و زهرا قاسمی وانانی(1389)، نظام تأمین اجتماعی در فرانسه، واحد مطالعات و تحقیقات بیمه‌ای مؤسسۀ حسابرسی صندوق بازنشستگی کشوری.
حسن بادینی و زینب عصمتی (1391)، «نقدی بر آرای دیوان عدالت اداری در پرتو اصول حاکم بر حقوق تأمین اجتماعی»، مجلۀ حقوقی دادگستری، ش 78.
حسن‌زاده اصفهانی، مجید (1386)، «روش‌های تأمین مالی در تأمین اجتماعی (طرح‌های مستمری و نقش اکچوئری)»، فصلنامۀ تأمین اجتماعی، سال 9، ش 29، ص 59 – 6.
سازمان بین‌المللی کار، حمایت اجتماعی بازیابی اقتصادی، توسعۀ فراگیر و عدالت اجتماعی.
صادقی نشاط، امیر (1391)، حقوق بیمۀ دریایی، چ 2، تهران: میزان.
عراقی، سید عزت‌اله و همکاران (1386)، درآمدی بر حقوق تأمین اجتماعی، چ 1، مؤسسۀ عالی پژوهش تأمین اجتماعی .
کاتوزیان، ناصر (1382)، الزامات خارج از قرارداد: ضمان قهری، چ 3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
----------- (1385)، حقوق مدنی، نظریۀ عمومی تعهدات، چ 3، تهران: میزان.
کاویانی، کوروش (1386)، «ضمانت اجراهای عدم پرداخت حق بیمه در سازمان تأمین اجتماعی و راهکارهای اصلاحی»، فصلنامۀ تأمین اجتماعی، سال 9، ش 30.
نعیمی، عمران و حمیدرضا پرتو  (1393)، حقوق تأمین اجتماعی، تهران: سمت.
 
ب) خارجی
Ball, Robert M, (2009), “The Nine Guiding Principles of Social Security”, Social Insurance and Social Justice: Social Security,Medicare and the Campaign against entitlements, Springer Publishing Company, 9-14.
Chanaa, Jane, (2002), "Adelphi Paper 344: Security Sector Reform: Issues, Challenges and Prospects", Report VI, International Labour Conference, 89th Session.
Dupeyroux, Jean- Jacqes (1975), Droit de la securite sociale, Sixieme Edition, Paris, Dalloz.
Dupeyroux, Jean- Jacques, (1979), Securite Sociale, Editions Sirey, Paris.
East, Robert, (1999), Social Security Law, London: Macmillan Press LTD.
European Comission, Your social security rights in Belgium, European Union, 2013.
Feldstein, Martin, & Liebman, Jeffrey B., (2002), Social security, Handbook of public economics, 4, 2245-2324.
Foerster, Robert F., (1910), "The French Old Age Insurance Law of 1910." The Quarterly Journal of Economics 24.4 ,763-770.
Haslinger, Alois (2016), “Data matching for the maintenance of the business register of statistics Austria”, Austrian Journal of Statistics, 33(1&2), 55-67.
Mervartová, Jana. (2014), "Compensation for industrial injuries and occupational diseases", Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis 59.4: 151-158.
Nienaber, P. M. (2007), On the payment of premiums and the lapsing of long-term insurance policies S. Afr. Mercantile LJ, 19, 1-13.
Skiter, Natalia & Aleksey F. Rogachev & Tamara I. Mazaeva, (2015), "Modeling Ecological Security of a State", Mediterranean Journal of Social Sciences 6.3 S6 (2015): 185-192
www.goverment.nl.topics
 
مطالعات حقوق خصوصی
دوره 48، شماره 1
فروردین 1397
صفحه 97-114

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار