حق شهرت مطالعه در حقوق آمریکا، کوشش برای شناسایی در فقه امامیه و ساماندهی آن در حقوق ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه حقوق مالکیت فکری دانشگاه قم

3 دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد مالکیت فکری دانشگاه قم

چکیده

از مشخصه­های بازاریابی مدرن، استفاده از نام و دیگر ویژگی­های هویتی مشاهیر در تجاری­سازی کالاها و خدمات است. بهره­برداری تجاری از نام، تصویر و شمایل مشاهیر به‌عنوان حق شهرت در نظام حقوقی آمریکا حمایت می­شود و مقررات ویژه­ای بر آن حاکم است. در حقوق ایران دستورالعمل استفاده از تصویر هنرمندان، هنرپیشگان و ورزشکاران در تبلیغات مصوب سال ۱۳۹۳ برای اولین بار به‌صورت مستقیم به حق شهرت پرداخته است که البته تنها به کلیات این حق اشاره می­کند و پاسخگوی نیاز جامعه نیست. این مقاله که به‌صورت توصیفی-تحلیلی نگاشته شده است، روشن می­سازد که شهرت، ارزش اقتصادی دارد و مال محسوب می­شود. به عقیدۀ نویسندگان، به رسمیت شناختن حق مذکور در راستای همگام شدن با پیشرفت و تحول سریع اقتصادی و تجاری در جامعۀ امروزی ضروری است و تعارضی با مبانی فقه امامیه و حقوق ایران ندارد. در عین حال، رعایت توازن منافع فردی و عمومی در قالب جلوگیری از گسترش بی­رویۀ حق شهرت نیز مسئلۀ مهمی است که هنگام تعیین موضوعات، اشخاص مشمول حمایت و محدودیت­های این حق باید مدنظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

PUBLICITY RIGHT STUDY OF THE AMERICAN LAW AND AN ATTEMPT TO RECOGNIZE IT IN IMAMIA JURISPRUDENCE AND REGULATE IT IN IRANIAN LAW

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mohammad Hadi Ghabooli Dorafshan 1
  • Mostafa Bakhtiarvand 2
  • Samane Khansari 3
1 Assistant Professor, Ferdowsi University of Mashad
2 Assistant Professor, University of Qom
3 M.A Graduate, Intellectual Property Law University of Qom
چکیده [English]

Using celebrities' name and other characteristics in commercialization of goods and services is a feature of modern marketing. The exploitation of celebrities' name, image and likeness is protected as publicity right in the American legal system which is governed by special rules. In Iran, the executive order on the use of artists, actors and athletes' image 2014 has, for the first time, protected the publicity right, but it only deals with its generalities and is not enough to meet the society’s needs. This descriptive-analytic paper proves that publicity has economic value and is considered as property. There authors believe recognition of this right is necessary given the economic and commercial progress and development of today’s society and is not in contradiction with foundations of Imamia Jurisprudence and Iranian law. Yet, the balance between individual and public interests in the form of preventing the excessive spread of publicity right is an important issue which must be considered in determining subjects, persons protected and the limits of this right.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Celebrities
  • Commercial use
  • Financial right
  • Identity

مراجع

الف) فارسی
انصاری، مسعود و محمدعلی طاهری (۱۳۸۴)، مجموعه دانشنامۀ حقوق (دانشنامۀ حقوق خصوصی)، چ 1، ج 3، تهران: محراب فکر.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر‌ (۱۳۷۴)، ترمینولوژی حقوق، چ 7، تهران: انتشارات گنج دانش.
------------------------ (۱۳۹۳)، قوۀ قدسیه به ضمیمۀ رسالۀ موضوع‌شناسی و رساله حقوق عقد، تهران: گنج دانش.
حکمت‌نیا، محمود (۱۳۸۶)، مبانی مالکیت فکری، چ 1، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
حکمت‌نیا، محمود و امرالله خوشنویس (1388)، «مصادیق حقوق مالکیت فکری در صنعت ورزش»، حقوق اسلامی، سال 6، ش 23.
رضایی دوانی، مجید، قبولی درافشان، سید محمدهادی و سید محمدصادق قبولی درافشان (۱۳۹۵)، «بازپژوهی اموال غیرمادی در فقه اسلامی و حقوق ایران»، دوفصلنامۀ علمی – پژوهشی فقه مقارن، سال 4، ش 7.
شاکری، زهرا (1395)، «نقض حقوق مالکیت ادبی و هنری با استفاده طنزآمیز از آثار ادبی و هنری دیگران»، حقوق خصوصی، دورۀ 13، ش 1.
شاکری، زهرا و سعید حبیبا  (1392)، «اشتراک‌سازی آثار ادبی و هنری؛ چالش‌ها و فرصت‌ها»، دوفصلنامۀ علمی - پژوهشی دانش حقوق مدنی، سال 2، ش 1.  
صفایی، سید حسین (۱۳۸۵)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی (اشخاص و اموال)، ج1، تهران: میزان.
علوی گنابادی، سید جعفر، فخلعی، محمدتقی (۱۳۸۸)، «پژوهشی دربارۀ نقش اجتهاد در تشخیص موضوعات احکام»، مجلۀ مطالعات اسلامی، فقه و اصول، ش پیاپی 1/82.
قبولی درافشان، سید محمدهادی (۱۳۹۵)، بررسی موضوعی و حکمی اعانه بر حرام در فقه قراردادها با مقایسه در نظام‌های حقوقی ایران، مصر و انگلستان، چ 1، تهران: میزان.
قبولی درافشان، سید محمدهادی (۱۳۹۵)، مفهوم بیع و تمایز آن از سایر قراردادها در حقوق ایران با بررسی تطبیقی در حقوق انگلیس، چ 1، تهران: مجد.
قبولی درافشان، سید محمدهادی؛ بختیاروند، مصطفی و اکرم آقامحمدی (۱۳۹۵)، «حمایت از روش‌های کسب‌وکار در حقوق تطبیقی (بررسی رویکرد نظام‌های حقوقی امریکا، هند، ژاپن، فقه امامیه،ایران و موافقت‌نامۀ تریپس)»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورۀ 7، ش 2.
کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۴)، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی (اموال و مالکیت)، تهران: میزان.
----------- (1387)، مقدمۀ علم حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار.
محسنی، سعید و سید محمدمهدی قبولی درافشان (۱۳۹۴)، «حقوق ادبی و هنری (با مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و مصر)»، چ 1، مشهد: پژوهشکدۀ مطالعات اسلامی و علوم انسانی.
محقق داماد، سید مصطفی، قنواتی، جلیل، وحدتی شبیری، سید حسن و ابراهیم عبدی­پورفرد (۱۳۷۹)، حقوق قراردادها در فقه امامیّه، چ 1، ج 1، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت ).
مطهری، مرتضی (۱۳۸۲)، نظری به نظام اقتصادی اسلام، چ 11، تهران: صدرا.
 
ب) عربی
اراکی، شیخ محمدعلی (۱۴۱۵ق)، کتاب البیع، چ 1، ج1، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
اصفهانی، شیخ محمدحسین (۱۴۱۸ق)، حاشیة المکاسب، ج 1، چ 1، قم: دارالمصطفی لاحیاء التراث.
انصاری، شیخ مرتضی (۱۳۶۷)، المکاسب، چ 2، تبریز: انتشارات تقی علّامه.
آخوند خراسانی، مولی محمدکاظم (۱۴۰۶ق)، حاشیة المکاسب، چ 1، تهران: وزارة الارشاد الاسلامی.
حسینی میلانی، سید علی (۱۴۲۹ق)، ج 1، کتاب البیع، قم: الحقائق.
حسینی روحانی، سید محمدصادق (۱۴۱۸ق)، منهاج الفقاهة، چ 4، ج 1، قم: انتشارات العلمیة.
خلخالی، سید محمدکاظم (۱۳۹۵)، فقه الامامیة ( قسم المعاملات)،(قریر ابحاث آیة اللّه‌ العظمی الحاج میرزا حبیب اللّه الرشتی)، چ 1، تهران: مطبعة الحیدری.
خمینی، سید روح‌الله (۱۴۱۵ق)، المکاسب المحرمة، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
------------ (۱۴۱۰ق)، کتاب البیع، چ 4، ج1 ، قم: مؤسسة اسماعیلیان.
------------ (۱۴۱۲ق)، مصباح الفقاهة، چ 1، ج2، بیروت: دارالهادی.
زحیلی، وهبه (۱۴۰۹ق)، الفقه الاسلامی و أدلته ( النظریات الفقهیة والعقود )، چ 3، ج 4، بیروت: دارالفکر.
سنهوری، عبدالرزاق أحمد (۱۹۹۸م)، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید ( البیع )، چ 3، ج 4، بیروت: منشورات الحلبی.
مکارم شیرازی، ناصر (۱۴۱۳ق)، انوار الفقاهة ( کتاب البیع )، چ 2، ج1، قم: مؤسسة الامام امیرالمؤمنین (ع).
ج) خارجی
Allen, Stacy, Nicolas, Emilio And Honey, Megan, (2008), »Non-Human Persons And The Right Of Publicity« , Media Law Resource Center, Number 4.
Ausness, Richard C., (1982),“the Right of Publicity: a "Haystack in a Hurricane”, temple law quarterly university of Kentucky college of law, vol.55.
Ayilyath, Manoranjan,(2012), “Character Merchandising And Personality Merchandising: The Need For Protection: An Analysis In The Light Of UK And Indian Laws”, Entertainment Law Review, Vol. 23, Issue 3.
Barnet, Srephen R., (1999), “The Right To One's Own Image'': Publicity And Privacy Rights In The United States And Spain”, The American Journal Of Comparative Law, Vol. 47, Available At: Https://Papers.Ssrn.Com/Sol3/Papers.Cfm?Abstract_Id=224628, Last Visited: 2 December 2016.
Budhiraja, Garima, (2011), “ Publicity Rights Of Celebrities: An Analysis Under The Intellectual Property Regime”, NALSAR Student Law Review,vol. 7.
Dogan, Stacey L., Lemley, Mark, A. (2006), “What the Right of Publicity Can Learn from Trademark Law”, Stanford Law Review, Vol. 58:1161.
 
Elliot, Edward, (2013), “Shake-Down: How Professional And College Athletes' Right Of Publicity Are Becoming An Endangered Species”, Journal Of International Commercial Law And Technology, Volume 8, Number 4.
Ford, William K. And Liebler, Raizel, (2012), “Games Are Not Coffee Mugs: Games And The Right Of Publicity”, Santa Clara High Technology Law Journal, Vol. 29, Issue1.
Greene, Kevin J., (2008), “Intellectual Property Expansion: The Good, The Bad And The Right Of Publicity”, Chapman Law Review, Vol.11.
Gervais, Daniel (2015) The Protection of Performers Under U.S. Law in Comparative Perspective, IP Theory: Vol. 5: Iss. 1, Article 8. Available at: http://www.repository.law.indiana.edu/ipt/vol5/iss1/8
Grothouse, Matthew R., (2014), “Collateral Damages: Why the Transformative Use Test Confounds Publicity Rights Law”, Virginia journal of law & technology association, vol. 18, number 03.
Jaasma, Keith, (2009), “Star Power in The Lone Star State: The Right Of Publicity”, Texas Intellectual Property Law Journal, Vol 18, No.1.
Japan Patent Office: Asia-Pacific Industrial Property Center,(2008), Characteres And Merchandising Rights, Japan :Japan Patent Office.
Joshua, Jessica, (2009), Fictional Characters and the Right Of Publicity: Policies, History And Conflict, Seminar In Entertainment Law.
Klink, Jan, (2003), “50 Yearss Of Publicity Rights In The United States And The Never-Ending Hassle With Intellectual Property And Personality Rights In Europe”, Intellectual Property Quarterly, Issue 4.
Korotkin, Lindsay, (2013), Finding Reality In The Right Of Publicity, CARDOZO Law Review.
Kozlowski, James C., (2006), Right of Publicty" In Park Promo Media, Law Review.
Kurts, Leslie A., (2013), “Fictional Characters and Real People”, University Of Louisville Review, Vol. 51.
Kwall, Roberta Rosenthal, (1994), “The Right Of Publicity Vs. The First Amendment: A Property and Liability Rule Analysis”, Indiana Law Journal, Vol. 70.
Lapter, Alian J., (2006), How the Other Half Lives (Revisited): Twenty Years since Midler V. Ford a Global Perspective on the Right of Publicity, bepress Legal Repository.
Mullick, Souvanik and Nanaulia, Await, (2008), protecting celebrity rights through intellectual property conceptions, NUJS Law Review.
Nimmer, Melville B., (1947), “The right of publicity”, law and contemporary problems Duke Law journal.
Pina, Carolina, (2014),The Role Of IP For Athletes And Image Rights, GARRIGUES, Available At: Http://Www.WIPO.Int/Meetings/En/Doc_Details.Jsp?Doc_Id=291665 Last Visited:1 December 2016. WIPO/REG/IP/SPORT/SIN/14/T/11.
Prosser, William,(1960), “Privacy”, California Law Review, vol.48, Issue 3.
Reaves, Cody, (2017), “Show Me the Money: Determining a Celebrity’s Fair Market Value in a Right of Publicity Action”, University of Michigan Journal of Law Reform,Vol 50, Issue 3.
Richardson, Brittany Lee, (2013), “Multiple Identities: Why The Right Of Publicity Should Be A Federal Law”, USLA Entertainment Law Review, Vol.20, Issue 2, Vailable At:
 Http://Escholarship.Org/Uc/Item/7z58n0x8#Page-12 Last Visited: 1 December 2016.
Robinson, Richard, Preemption, (1998), “the Right of Publicity, and a New Federal Statute”, Cardozo arts &entertainment law journal, vol.16:issue1.
Sager, Kelli L., (2012), Summary of Right Of Publicity Issues, MLRC Conference In Virginia.
Wasson, Brian D., (2009), The Right Of Publicity: Why The Red-Headed Stepchild Of The IP World Deserves A Second Look, IPLS Proceedings, Vol. 20, Issue3.
Webner, W.Mack And Lindquist, Leigh Ann,(2004), Transformation: The Bright Line Between Commercial Publicity Rights And The First Amendment, Akron Law Review, Vol. 37.
WIPO, (1994),Character Merchandising, Wo/Inf/108.
Witzburg, Francesca Montalvo,(2013), Refashioning the Right of Publicity: Protecting the Right to Use Your Name after Selling a Personal Name Trademark,Cardozo Arts and Entertainment, vol. 31.
World Intellectual Property Organization, (2004),WIPO Guide on the Licensing of Copyright and Related Rights, Switzerland: WIPO.
مطالعات حقوق خصوصی
دوره 48، شماره 1
فروردین 1397
صفحه 133-151

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار