معاهدۀ مراکش، تحولی در نظام حقوق مالکیت فکری؟!؛ سخنی در استثنای استفادۀ معلولان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی (مؤسسۀ حقوق تطبیقی) دانشگاه تهران

چکیده

معاهدۀ تسهیل دسترسی به اوراق چاپی برای نابینایان، معلولان دیداری و دیگر معلولان خوانشی یا معاهدۀ مراکش با هدف تجویز استفادۀ آزاد از آثار ادبی و هنری برای بخشی از جامعۀ معلولان به تصویب رسیده است. این معاهده که در قالب مقرراتی مستقل به یکی از استثنائات وارد بر حقوق مالکیت فکری می‌پردازد، تلاش می‌کند براساس مبانی حقوق بشری، امتیازاتی را برای معلولان مقرر کند. اهمیت معاهدۀ مذکور از آن حیث است که می‌کوشد استثنائات را که مقررات تفسیری و تکمیلی‌اند، به مقوله‌ای امری مبدل سازد. نوشتار حاضر می‌کوشد با روش تحلیلی –توصیفی به این مسئله بپردازد که بایسته‌ها و الزامات معاهدۀ مراکش چیست؟و وضعیت نظام‌های ملی در برابر معاهده و استثنای مذکور  چگونه است؟ مقاله سرانجام نتیجه‌گیری می‌کند این معاهده می‌تواند سرآغازی برای یک تغییر مهم و اساسی در نظام حقوق مالکیت فکری تلقی شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

THE REQUIREMENTS OF THE MARRAKESH TREATY; TRANSFORMATION IN THE INTELLECTUAL PROPERTY LAW?!

نویسنده [English]

  • Zahra Shakeri
Assistant Professor, Faculty of Law & Political Science, Institute of Comparative Law, University of Tehran
چکیده [English]

Marrakesh Treaty to Facilitate Access to Published Works by Visually Impaired Persons and Persons with Print Disabilities (VIP) adopted for the part of the disabled society with the purpose of administering free use of literary and artistic works. The treaty is one of the exceptions in the form of independent regulatory that provides advantages for the persons with visual disabilities on the basis of human rights. The treaty is important as it require exceptions that are supplementary provisions. This paper with the descriptive-analytical method attempts to examine what are the necessities and requirements of the treaty? With regard to signing of the treaty by Iran after the entry into force, what changes will occur in the legal system? Finally, it can be concluded that this treaty will be the beginning of a major change in the system of intellectual property law. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • exception on the intellectual property rights
  • imperative rules of law
  • and three steps test
  • supplementary provisions
  • Marrakesh Treaty
  • Visually Impaired Persons and Persons with Print Disabilities

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348.
    2. لایحۀ جامع حقوق مالکیت فکری (بخش مالکیت ادبی و هنری).
    3. حبیبا، سعید؛ شاکری، زهرا (1391). «مبحثی در محدودیت‌ها و استثنائات حقوق مالکیت ادبی و هنری»، مجلۀ مطالعات حقوق تطبیقی دانشگاه تهران، دورۀ 3، ش 1، بهار و تابستان 1391، ص 64-41.
    4. ------------------ (1394).منافع عمومی و حقوق مالکیت ادبی و هنری، چ اول، تهران، دانشگاه تهران.
    5. رضایی‌نژاد، ایرج (1387). «تأملی بر مفهوم حق بر توسعه»، دانشنامۀ حقوق و سیاست، ش 10، زمستان 1387، 33-13.
    6. زرکلام، ستار (1388). حقوق مالکیت ادبی و هنری، چ دوم، تهران: سمت.
    7. -شاکری، زهرا (1394)، «استفادۀ منصفانه از آثار ادبی و هنری؛ حقی برای جامعه؟!»، فصلنامۀ حقوق دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 45، شماره 2، تابستان 94، 223-207.
    8. شاکری، زهرا (1395. «معیارهای بهینه‌سازی مقررات محدودیت‌ها و استثنائات در نظام حقوق مالکیت ادبی و هنری»، فصلنامۀ حقوق پزشکی، (ویژه‌نامۀ حقوق مالکیت فکری)، ج 10، ص 148 - 119.
    9. صابری، محمد (1391). «بررسی استثناء معافیت مناسب‌سازی کتب برای نابینایان از قواعد حق مؤلف، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ حقوق مالکیت فکری دانشگاه تهران به راهنمای دکتر سعید حبیبا.
    10. قاسمی، حبیبه؛ قبولی درافشان، سید محمدمهدی؛ محسنی، سعید (1395)، «مطالعۀ تطبیقی شرایط و قلمرو نقل از اثر دیگری (با تأکید بر حقوق ایران و فرانسه)»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 46، ش4، زمستان 1395، ص 572-553.
    11. محمدی، پژمان (1391الف). «نقد یک رأی در مورد مالکیت ادبی و هنری مفهوم و معیارهای اثر و نقض حقوق مالی آن»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 42، ش 2، تابستان 1391، ص 290-271.
    12. ------------ (1391ب). «دعوا و معیارهای نقض حق تکثیر پدیدآورنده»، فصلنامۀ حقوق پزشکی، ویژه‌نامه حقوق مالکیت فکری 1391، ص 159-135.

     

     

    ب) خارجی

     

    -           مقالات و کتاب‌ها

    1. Ayoubi, Lida (2015). The Interface of Copyright and Human Rights: Access to Copyright Works for the Visually Impaired (December 1, 2015). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2958012
    2. Harpur, Paul & Suzor, Nicolas, Copyright Protections and Disability Rights: Turning the Page to a New International Paradigm (2014). Harpur, Paul and Suzor Nicolas,'Copyright Protections and Disability Rights: Turning the Page to a New International Paradigm' (2013) 36 (3) University of New South Wales Law Journal; University of Queensland TC Beirne School of Law Research Paper No. 14-08. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2390468, 745-779.
    3. Hilty, Reto; Köklü, Kaya; Kur, Annette; Nérisson, Sylvie; Drexl, Josef & von Lewinski, Silke (2015). “Position Paper of the Max Planck Institute for Innovation and Competition Concerning the Implementation of the WIPO Marrakesh Treaty to Facilitate Access to Published Works for Persons Who are Blind, Visually Impaired or Otherwise Print Disabled” (May 1, 2015). IIC - International Review of Intellectual Property and Competition Law, 707-716, 46(6) 2015; Max Planck Institute for Innovation & Competition Research Paper No. 15-05 . Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2654610,1-13.
    4. Ginsburg, Jane C., Overview of Copyright Law (2016). “Forthcoming, Oxford Handbook of Intellectual Property, Rochelle Dreyfuss & Justine Pila”, Eds.; Columbia Public Law Research Paper No. 14-518. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2811179.
    5. Trimble, Marketa, The Marrakesh Treaty and the Targeted Uses of Copyright Exhaustion (2015). Research Handbook on Intellectual Property Exhaustion and   Parallel Imports, Irene Calboli & Edward Lee eds., 2016, Forthcoming. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2650232, 1-19.
    6. World Intellectual Property organization (WIPO)(2003). Guide to the Copyright and Related Rights Treaties Administered by WIPO and Glossary of Copyright and Related Rights Terms.

    17.                 Kaminski, Margot E. & Shlomit Yanisky, Ravid (2014). “The Marrakesh Treaty For Visually Impaired Persons: Why A Treaty Was Preferable To Soft Law”, University of Pittsburgh Law Review,Vol.75,No.3.255-300.

     

    -معاهدات و قوانین ملی

    1. The Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS),1994.
    2. The Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works, 1886.
    3. Marrakesh Treaty to Facilitate Access to Published Works by Visually Impaired  Persons and Persons with Print Disabilities (VIP),2013.
    4. Declaration on the Right to Development (1986).
    5. Disabilities Convention (2006).
    6. Doha Declaration on the TRIPS Agreement and Public Health, 2001.
    7. Act to amend the Copyright Act (access to copyrighted works or other subject-matter for persons with perceptual disabilities) (S.C. 2016, c. 4)( Canada).
    8. Act on Copyright and Related Rights, 1994(Poland).
    9. Copyright Act 1957 (as amended up to 2012)( India).
    10. Copyright Act, version 2008 (Singapore).
    11. Copyright Act 1987 as amended up to 2006(Malaysia).
    12. Copyright and Neighboring Rights, 1998(Brazil).
    13. Copyright and Related Rights Act, 2000(Ireland).
    14. Copyright, Designs and Patents Act 1988 (2003 version) England)
    15. Copyright Law, 2007(Israel).
    16. Copyright Law as amended up to 2004(Japan).
    17. Copyright Law of the People's Republic of China (as amended up to 2010).
    18. Decree-Law No 43/99/M of 199. ) Macao).
    19. Copyright and Neighboring Rights Act, 1993 as amended up to 2006(Bulgaria ).
    20. Law of Copyright and Neighboring Rights, 1993 (Russia).
    21. The Intellectual Property Code as amended up to August 2006(France).
    22. The WIPO Copyright Treaty (WCT),1996.
مطالعات حقوق خصوصی
دوره 48، شماره 2
تیر 1397
صفحه 265-284

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار