تحلیل حقوقی اوراق مشارکت: اوراق مشارکت؛ اوراقی غیربازاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق دانشکدۀ علوم اداری و اقتصادی دانشگاه اصفهان

چکیده

همواره این سؤال در ذهن صاحب‌نظران وجود داشته است که آیا اوراق مشارکت توانسته‌اند جایگزین شایسته‌ای در بازار برای اوراق قرضه باشند؟ تحلیل حقوقی حاضر نشان می‌دهد که اوراق مشارکت جایگزینی برای اوراق قرضۀ مورد نیاز بازارند. با این حال، با وجود تفاوت‌های اساسی میان اوراق سهام و اوراق قرضه، اوراق مشارکت ترکیبی از اوراق سهام و اوراق قرضه‌اند. به‌عبارتی هم مزایای اوراق قرضه و هم مزایای اوراق سهام را دارا هستند، بدون اینکه از معایب هر یک از آنها سهمی برده باشند. ضمن اینکه مسائل حقوقی مربوط به مدیریت طرح موضوع این اوراق همچنین مسئولیت ناشی از این اوراق برای دارندۀ آن مورد توجه قانونگذار قرار نگرفته است. راهکار در نظر گرفته‌شده برای اوراق مشارکت اگرچه از نظر فقهی پذیرفته شده، از نظر حقوقی اقتصادی دچار خطاست، بنابراین این اوراق از نظر عملی و در بازار (در میان بخش خصوصی) قابل ‌پذیرش نبوده و مورد پذیرش و استفاده قرار نگرفته‌اند. در نتیجه، اوراق مشارکت نتوانسته‌اند جایگزین مناسبی برای اوراق قرضه باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A LEGAL ANALYSIS TO PARTNERSHIP SECURITIES: PARTNERSHIP SECURITIES; NON-MARKET SECURITIES

نویسنده [English]

  • Ahad Gholizadeh Manghutay
Associate Professor of Law, Faculty of Administrative and Economic Sciences, Isfahan University, Iran
چکیده [English]

Always there has been this question in the minds of experts that whether the partnership securities (ouräghe moshärekat) have been able to substitute debentures in the market properly? Present legal analysis shows that partnership securities as a substitution for debentures are needed for the market. But despite fundamental differences between stocks and debentures, partnership securities are a compound of stocks and debentures. They have both the advantages of stocks and debentures without getting suffered from disadvantages of each of them. In addition, legal questions on management of the subject project of these securities as well as responsibility out of these securities for its holder has not been considered by the legislature. The mechanism considered for partnership securities although approved from the Islamic jurisprudential (fiqhi) view contains faults from the legal economy view. Therefore, such securities practically in the market, within the private sector, have not been acceptable so have not been accepted or used. As a result, partnership securities could not substitute debentures perfectly.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Partnership securities
  • Stocks
  • Debentures

مراجع

 الف) فارسی
1. اسکینی، ربیعا (1388). «تأملاتی در خصوص ساختار و ماهیت حقوقی اوراق مشارکت مؤسسات و شرکت‌های دولتی و خصوصی»، فصلنامۀ مدرس علوم انسانی 4، ش 63، ص 18-1.
2. باریکلو، علیرضا (1387). «وضعیت شرط تضمین سود»،  فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی 38، ش 4، ص 110-89.
3. بازمحمدی، حسین (1389). «نقدی بر آیین‌نامۀ اجرایی انتشار اوراق مشارکت ارزی»، فصلنامۀ تازه‌های اقتصاد 8، ش 129، ص 92-88.
4. تنانی، محس ؛ حسین‌پور، امیرحسین (1394). «اوراق مشارکت؛ مباحث، مشکلات، ابهامات، نارسایی‌ها و پیشنهاداتی در جهت حل آنها»،  فصلنامۀ پژوهش حسابداری 4، ش 4، ص 168-149.
5. جمالی، جعفر، و سهیلا نایبی (1394). «بطلان سود بدون عهده در بازارهای مالی اسلامی»، فصلنامۀ راهبرد 24، ش 76، ص 213-195.
6. حسن‌زاده سروستانی، حسین؛ یارسرشار، مهدی  «مطالعۀ تطبیقی اوراق مشارکت منتشره در ایران و صکوک مشارکت»، تحقیقات مالی اسلامی 1، ش 3، ص  98-69.
7. ذوالفقاری، مهدی؛ سحابی، بهرام؛ سارنج، علی‌رضا؛ مهرگان، نادر (1393). «اوراق مشارکت ارزی قابل تبدیل به سهام»، اقتصاد اسلامی 14، ش 53، ص 125-99.
8. سلیمی، علیرضا (1391). «ضرورت توسعۀ اوراق بهادار اسلامی»، فصلنامۀ راهبرد 21، ش 65، ص 318-291
9. شعبانی، احمد؛ قلیچ، وهاب (1390). «قابلیت اوراق بهادار اسلامی در مهار تورم به‌عنوان ابزار سیاستی (مطالعۀ موردی: اوراق مشارکت، اجاره، مرابحه، و استصناع)»، اقتصاد اسلامی 11، ش 43، ص 158-127.
10. علیمرادی، محمد؛ سید نورایی، محمدرضا (1395). «بررسی و مقایسۀ رخداد پدیدۀ «قفل شدن در بدهی‌ها (debt overhang)» در اوراق مشارکت و اوراق قرضه»، مجلۀ اقتصاد و بانکداری اسلامی 5، ش 16، ص 133-121.
11. قلی‌زاده، احد (1393). «تحلیلی بر حقوق بخش تعاونی: بخش تعاونی؛ خیال، نه واقعیت»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی 44، ش 3، ص 460-441.
12. موسویان، سید عباس؛ سروش، ابوذر (1390). «آسیب‌شناسی فقهی، اقتصادی و مالی انتشار اوراق مشارکت در ایران»، فصلنامۀ بورس اوراق بهادار، ش 15، ص 60-29.
13. میثمی، حسین؛ ندری، کامران (1394). «عملیات بازار باز با اوراق بهادار دولت و بانک مرکزی»، تحقیقات مالی اسلامی 5، ش 9، ص 154-119.
14. نظرپور، محمدتقی؛  ملاکریمی، فرشته (1394). «بررسی قرارداد مشارکت مدنی بانک مرکزی از دید قواعد فقهی»، فصلنامۀ اقتصاد اسلامی 15، ش 57، ص 166-137.
15. نظرپور، محمدتقی؛ مهدی خوش‌اخلاق (1392). «بررسی فقهی تضمین سرمایه در اوراق مشارکت»، اقتصاد اسلامی 13، ش 50، ص 130-111.
16. نظرپور، محمدنقی؛ سید عبدالله صادقی فدکی (1389). «بررسی ماهیت فقهی و حقوقی و سود علی‌الحساب اوراق مشارکت»، حقوق اسلامی، ص 119-91.
17. نوربخش، ایمان (1391). «پیشنهادهایی برای کارآمدی بیشتر اوراق مشارکت»، تازه‌های اقتصاد، ش 136، ص 38-36.
 
ب) خارجی
18. Abdul A.B., Shafi’I, and Rusni B. Hassan. (2014). “Saving and Current Account in the Context of Shari’ah Contract”, Arabian Journal of Business and Management Review (Nigerian Chapter) 1, No. 12,  pp 8-17.
19. Abedifar, Pejman, Philip Molyneux & Amine Tarazi (2013). "Risk in Islamic Banking", Review of Finance 17, No. 6,  pp 2035-2096.
20. Agha, Oliver (2009) “Islamic finance: Principle before Profit.” Berkely Journal of Middle eastern & Islamic Law 2, no. 1, pp 125-135.
21. Al-Amine, Muhammad, and Muhammad Al-Bashir. (2001). “The Islamic Bonds market: Possibilities and challenges.” International Journal of Islamic financial Services 3, No. 1,  pp 1-18.
22. Al-Muharrami, Saeed, and Daniel C. Hardley (2013). Cooperatives and Islamic Banks: What Can They Learn from Each Other? International Monetary Fund.
23. Arjomandi, Amir (2011). Efficiency and Productivity in Iran’s Financial Institutions. Thesis, Wollongong: University of Wollongong.
24. Aron, Janine, and John Muellbauer (2014). Revised Estimates of Personal Sector Wealth for South Africa. Research, Oxford: University of Oxford.
25. Beck, Thorsten, Asli Demirguc-Kunt, and Ouarda Merrouche (2013). “Islamic vs. Conventional Banking: Business Model, Efficiency and Stability”, Journal of Banking & Finance 37, No. 2, pp 433-447.
26. Benhayoun, Nesrin, Ikram Chairi, Amina El Gonnouni, and Abdelouahid Lyhyaoui. (2014). “Islamic Banking Challenges Lie in the Growth of Islamic Economy Despite of the free Interest Loans Policy: Evidences from Support Vector Machine Approach”, ACRN Journal of Finance and risk Perspectives 3, No. 1,pp 19-31.
27. Black, Henry C. (1983). Black’s Law Dictionary. Minnesota: West Publishing Co.
28. El Qorchi, Mohammed. (2005). “Islamic Finance Gears Up”, Finance and development 42, No. 4, pp 46-52.
29. El-Hawary, Dahlia, Wafik Grais, and Zamir Iqbal (2007). “Diversity in the regulation of Islamic Financial Institutions”, The Quarterely Review of Economics and Finance 46, No. 5, pp 778-800.
30. Elsiefy, Elsayed. (2014). “Fundamental Requirements for Building an Islamic Venture Capital Model”, Accounting and Finance Research, pp 55-66.
31. Haiying, Ma, and Yike Yao (2014). “The Analysis on the Introduction of Islamic Financial Model in ethnic Region in Gansu, China.” International Journal of Financial Research 5, no. 1, pp 114-118.
32.Hassan, M. Kabir. (2006) .”The X-Efficiency in Islamic Banks”, Islamic Economic Studies 13, No. 2, pp 49-78.
33.Karafarin, Bank. (2010). Annual Report and Financial Statements, Annual, Tehran: Karafarin Bank.
34. Karim, Rifaat A.A. (2001). “International Accounting Harmonization, Banking regulation, and Islamic Banks”, The International Joutnal of Accounting 36, no. 2, pp169-193.
35. Marston, David, Ghisth Shabsigh, and Vasudevan Sundararajan. (1998). “Monetary Operations and Government debt Management under Islamic banking”, International Monetary Fund, pp 86-117.
36.McCall, Brian M. (2009). “It’s Just Secured Credit: The Natural Law Case in Defence of Some Forms of Secured Credit”, Indiana Law Review 43, No. 1, pp 7-45.
37. Muhammad, A.U., and M.G. Gulani. (2013) “Challenges Facing the Acceptability of Islamic Banking in Nigeria.” International Journal of Economic Development Research and Investment 4, No. 3, 30-41.
38. Porter, Paul A. (1952). “Defence Without Inflation, by Robert G. Hart”.” Indiana Law Journal 27, no. 2, pp 319-325.
39. Prentice, Robert A. (2008). “Stoneridge, Secrities Fraud Litigation, and the Supreme Court”, American Business Law Journal4, No. 45, pp 611-683.
40. Qadri, Shahzad Q. (2008). “Islamic Banking.” Business Law Today 17, No. 6, pp 1-5.
41. Rad, Abbas A., and Mohammad R. Eslami (2012). “Long run and short Run Effects of Monetary and Exchange Variables on Stock Prices in Iran”, International Journal of Economics and Finance Studies 4, No. 1, 1-10.
42. Rowntree, Lenore Ruth (1987). Innovations in the Law of Lending: A Study of the Participation Mortgage and a Proposal for Reform of the Law of Commercial Mortgages. Thesis, British Columbia: The University of British Columbia.
43. Singh, Jeet, and Preeti Yadav. (2013). “Islamic Banking in India – Growth and Potential”, International Journal of Marketing, Financial Services & Management Research 2, No. 4, pp 59-77.
44. Zaheer, S. (2013). Financial Intermediation and Monetary Transmission through Conventional and Islamic Channels. Thesis, Amsterdam: University of Amsterdam.
45. Zaman, M. Raquibuz, and Hormoz Movassaghi (2001). “Islamic Banking: A Performance Analysis”, Journal of Global Business 12, no. 22, pp 31-38.
46. Zaman, S.M. Hassan (1990). “Mudarabah in Non-Trade Operations”, JKAU: Islamic Econ. 2, pp 69-87.
47. Zouari, Zeineb & Mahmoud Sami Nabi (2013). Enhancing the Enforceability of Islamic Microfinance Contracts in OIC Countries. Munich: MPRA.
مطالعات حقوق خصوصی
دوره 48، شماره 4
دی 1397
صفحه 703-722

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار