بررسی فقهی شرط خیار ضمن نکاح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه الزهرا

2 کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشکدۀ الهیات دانشگاه تهران

چکیده

شرط خیار، از شروط ضمن عقود لازم و نکاح نیز عقدی لازم است. سؤال این است که آیا شرط خیار ضمن عقد نکاح صحیح است؟ و در صورت بطلان شرط، آیا عقد نیز باطل می‌شود؟ قانون مدنی در مادۀ 1069 حکم به بطلان شرط و صحت عقد داده است و علما از دیر باز رأی به بطلان شرط داده‌اند، اما دربارۀ وضعیت عقد اختلاف‌نظر دارند. در آیات و روایات دلیلی بر بطلان یا صحت نکاح خیاری و شرط خیار ضمن آن وجود ندارد و تمام ادله‌ای که در این زمینه ذکر شده، اجتهادات علماست. بیشتر حقوقدانان نیز در این ‌زمینه از نظرها و دلایل فقها پیروی کرده‌اند. در این نوشتار سعی شده است نظرها و ادلۀ ذکرشده در خصوص پاسخ این پرسش بررسی شود و در پایان با توجه به نبود دلیل قطعی بر بطلان شرط، صحت شرط و عقد ثابت شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

CHECK THE CONDITION OF CHOICE IN THE MARRIAGE IN JURISPRUDENCE

نویسندگان [English]

  • Javad Sarkhosh 1
  • Maryam Ataei 2
1 Associate Professor of Jurisprudence and the Basic of Islamic Law Alzahra University
2 MA in Jurisprudence and the Basic of Islamic Law
چکیده [English]

Condition of choice is one of the terms of binding contracts as marriage is a binding contract. The question that arises here is whether condition of option of marriage contract is right. In case the term is rendered invalid, is the contract repudiated? In the Article 1069 of Civil Code, the nullification of the term of the contract is ordered, and scholars have long agreed to nullify the term; however, the status of the contract is drawn into dispute. In verses and narrations, there is no reason for nullifying or validating optional marriage and condition of option involving it. The entire evidence mentioned in this regard is efforts made by scholars. Most lawyers have followed the ideas and reasons of jurists in this context. In this paper, an effort was made to review the ideas and arguments on the answer to this question. In the end, due to lack of a definite cause to nullify the terms, the validity of the terms and contract was upheld.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage
  • Nullification of Marriage
  • Condition of Choice
  • Condition of Option in Marriage
  • Nullification
قرآن کریم.
1. قانون مدنی.
2. انصاری، شیخ مرتضی (1416ق). المکاسب، ج 5، قم: دارالکتاب.
3. ابن‌ادریس، محمد بن احمد (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، ج2، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
4. ابن‌بابویه، محمد بن علی (1413ق). من لا یحضره الفقیه، ج3، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
5. ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب، ج7و4، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
6. الفقیه، یوسف (1409ق). الاحوال الشخصیه فی فقه اهل البیت، بیروت: دارالاضواء.
7. بحرانی، شیخ یوسف (بی‌تا).الحدائق الناضره، ج12. قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
8. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
9. حکیم، محسن(1404ق). مستمسک العروه الوثقی، ج14، قم: مکتبه آیه‌الله العظمی المرعشی النجفی.
10. خمینی، روح الله(1390ش). تحریر الوسیله، ج2، نجف: مطبعه الآداب.
11. خوئی، ابوالقاسم (1410ق). منهاج الصالحین، ج2، قم: مدینه العلم.
12. خوئی، محمد تقی، تقریر سید ابوالقاسم خوئی(1371). مبانی العروه‌الوثقی- کتاب النکاح، قم: مدرسۀ دارالعلم.
13. خوئی، محمد تقی (1414ق). الشروط او الالتزامات التبعیه فی العقود، ج2، بیروت: دارالمورخ العربی.
14. دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا، ج10، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
15. سبحانی تبریزی، جعفر( 1416ق). نظام النکاح فی شریعه الاسلامیه الغراء، ج1، قم: مؤسسۀ الامام الصادق.
16. شهید ثانی، زین الدین بن علی (1413ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج7، قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامی
17. ـــــــــــــــــــــــــــ (1403ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، بیروت: احیاء التراث العربی.
18. طوسی، محمد بن حسن (1412ق). المبسوط فی فقه الامامیه، ج4، بیروت: الشرق الاوسط.
19.ـــــــــــــــــــــــ (1407ق). تهذیب الاحکام، ج7، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
20. علامه حلی، حسن بن یوسف (1412ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
21. فاضل هندی، محمد بن حسن (بی‌تا).کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، ج7، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
22. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، ج 5، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
23. محقق ثانی، علی بن حسین عاملی (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد، ج 12. قم: مؤسسۀ آل‌البیت (ع).
24. محقق سبزواری، محمد باقر بن محمد (1423ق). کفایه الاحکام، ج2، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
25. معین، محمد (1364). فرهنگ فارسی معین، ج1، تهران: امیرکبیر.
26. مکارم شیرازی، ناصر (1416ق). انوار الفقاهه فی شرح تحریر الوسیله:کتاب النکاح، تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر تراث الامام الخمینی.
27. نجفی، محمدحسن (1991م). جواهر الکلام، بیروت: دار احیاء تراث العربی.