رجوع از وصیت تملیکی در حقوق مدنی ایران با مطالعۀ تطبیقی در حقوق مصر و انگلیس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق دانشگاه علامه طباطبائی تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی پردیس بین‌المللی کیش دانشگاه تهران

چکیده

صرف‌نظر از اینکه وصیت تملیکی عقد یا ایقاع دانسته شود، قابل رجوع بودن آن از جانب موصی در حقوق اغلب کشورها پذیرفته شده است. اما اینکه آیا موصی می‌تواند حق رجوع را به‌نحوی از خود اسقاط کند، محل اختلاف است. در حقوق مدنی ایران و فقه امامیه اگر چنین شرطی ضمن وصیت صورت گیرد، قطعاً بلااثر است، اما اگر اسقاط این حق ضمن عقد لازمی شرط شود، بعضی آن را برخلاف شرع و باطل می‌دانند و بعضی صحیح و لازم‌الوفاء. در حقوق مصر شرط اسقاط این حق باطل دانسته شده است. در حقوق انگلیس نیز چون رجوع را می‌توان از عناصر ذاتی وصیت محسوب کرد، به‌نظر می‌رسد سلب آن امکان‌پذیر نباشد. این تحقیق درصدد تبیین این حق و مطالعۀ تطبیقی آن با حقوق مصر و انگلیس جهت اخذ ملاکات مشترک و انتخاب نظری است که بیشتر با موازین قانونی و فقه امامیه منطبق باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

RETURNING OF POSSESSION WILL IN IRANIAN CIVIL LAW, A COMPARATIVE STUDY IN EGYPTIAN AND ENGLISH LAW

نویسندگان [English]

  • Ali Taghizadeh 1
  • Gholamhossein Asgari 2
1 Assistant Professor of Law, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 PhD Student in Private Law, Kish International Campus, University of Tehran, Kish, Iran
چکیده [English]

Apart from the fact that “Possession Will” is known as unilateral or bilateral contract, it is also accepted as returnable or revocable by testator in the statutes of the most states. But the views are different to the fact that the testator has the right to forfeit his returning of possession will from himself or not. In Iranian Civil Law and Imamiyeh Jurisprudence, if this clause included from within the will, it would be certainly unreliable. If this right of forfeiting is concluded with within bilateral contract some lawyers know it null because it is contrary to spiritual law and some of them know it correct. In Egyptian Law, this clause is null. In English Law because returning of the possession will is counted as essential elements of that, it is not merely right and to take consideration of forfeiting this right is impossible. This research is to describe this right and present a comparative study with Egyptian and English Law to earn common basis and choice view that has most conformity parallel to statute and Imamiyeh Jurisprudence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Possession wills
  • Bilateral contract
  • Returning of will
  • Forfeited of right
  • Bilateral or unilateral contract
  1. الف) فارسی

    1. ارشدی، علی‌یار (1387). وصیت در حقوق ایران و مذاهب اسلامی،چ اول، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    2. امامی، سید حسن (1364). حقوق مدنی، چ سوم، ج 3، تهران: انتشارات اسلامی.
    3. انصاری، مسعود و دیگران (1384). دانشنامۀ حقوق خصوصی، چ اول، ج 3، تهران: محراب فکر.
    4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1391). الفارق، چ دوم، ج 5، تهران: گنج دانش.
    5. ------------------- (1390). حقوق مدنی (وصیت)، چ سوم، تهران: گنج دانش.
    6. ------------------- (1367). ترمینولوژی حقوق، چ دوم، تهران: گنج دانش.
    7. سبحانی، جعفر (1391). استفتائات، چ اول، ج 2، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
    8. -------- (1394). استفتائات، چ اول، ج 3، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
    9. طاهری، حبیب‌الله (1375). حقوق مدنی، چ اول، ج 5، قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.

    10. عمید، حسن (1379). فرهنگ عمید، چ سی‌ام، تهران: امیرکبیر.

    11. کاتوزیان، ناصر (1369). حقوق مدنی (عقود معین، عطایا)، چ اول، ج 3، تهران: یلدا.

    12. ---------- (1369). وصیت در حقوق مدنی ایران، چ دوم، تهران: کانون وکلای دادگستری مرکز.

    13. ---------- (1381). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چ هفتم، تهران: میزان.

    14. محقق داماد، سید مصطفی (1368). وصی، چ اول، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

    15. معین، محمد (1386). فرهنگ معین، چ چهارم، تهران: پارس نوین.

    16. نوری، محمدعلی (1388). ترجمۀ قانون مدنی مصر، چ اول، تهران: گنج دانش.

     

    ب) عربی

    17. ابراهیم بک، شیخ احمد (1982م). وصیت، چ چهارم، بیروت: الدارالجامعیه.­­

    18. ابوزهره، محمد (1950م). شرح قانون الوصیه، چ دوم، قاهره: مکتبه الانجلو المصریه.

    19. حرّ عاملی، محمد بن الحسن (1427ق). وسائل الشیعه، چ اول، ج 7، بیروت: مؤسسۀ الاعلمی للمطبوعات.

    20. حلّی، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن معروف به محقق (1408ق). شرایع الاسلام، چ اول، ج 2، قم: انتشارات موسسه اسماعیلیان.

    21. حلّی، علامه جمال الدین حسن بن یوسف (بی‌تا). تذکره الفقها (کتاب الوصایا)، چاپ سنگی، ج 2، بی‌جا.

    22. شحاته الحسینی، محمد مصطفی (1976م). الاحوال الشخصیه فی الولایه و الوصیه و الوقف،چ اول، قاهره: مطبعه دارالتالیف.

    23. شربینی، خطیب (1958م). مغنی المحتاج، چ اول، ج 3، بیروت: داراحیاء التراث العربی.

    24. شهیدثانی، زین‌الدین جبل عاملی (بی‌تا). مسالک الافهام (شرح بر شرایع محقق)، چاپ سنگی، ج 1، بی‌جا.

    25. عاملی، سید محمدجواد (1326ق). مفتاح الکرامه (شرح بر قواعد علامه)، چاپ مصر، ج 9.

    26. نجفی، محمدحسن (1430ق). جواهرالکلام، چ 1، ج 28، بیروت: داراحیاء التراث العربی.

    ج) انگلیسی

    27 .HEWITSON(r), (2012). Property Law Statutes, (2010-2011). London, Routledge Taylor and Francis Group

    28. PADFIELD(c. f),(2007).Law Made Simple, London,10ed.

    29. WALKER(d. m),(1980). The Oxford Companion to Law, Clarendon, Oxford University Press.