حقوق مالیاتی و ماهیت حقوقی سهام شرکت‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشتة حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه حقوق عمومی، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

 ماهیت عینی یا دینی سهام و سهم الشرکة شرکت‌ها محل اختلاف حقوقدانان است. مقررات قانونی، در این خصوص ناکافی عمل کرده‌اند. برخی حقوقدانان، سهام را حقی دینی دانسته و به‌تبع، قرارداد انتقال آنها را، انتقال طلب می‌دانند. رفع ابهامِ ماهیت حقوقی سهام هدف این تحقیق است. تبیین و توجیه وضع مالیات بر سهام از دریچة ماهیت دینی آنها محل ابهام است. منشأ وضع مالیات بر سهام، درآمدِ ناشی از کسب‌وکار اقتصادی است (مواد 17، 34، 119 تا 123، 143 و 143 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم). چنین معنایی موجد ضرورت انتقال سهم به‌عنوان مالی مستقل و یکپارچه است. مطالعاتکتابخانه‌ای و فیش‌برداری از منابع مبنای اصلی این تحقیق است. درگیری موضوع تحقیق با مسائلی همچون اخذ مالیات در ارگان‌های مالیاتی تحقیقات میدانی را از طریق ارتباط با ارگان‌های مذکور و مشمولان مالیات موجب شده است.به‌عنوان نتیجه، مباحث مذکور علقة مالکیتِ عینی را تبیین‌کنندة رابطة سهم و صاحب سهم دانسته‌اند. انتقالِ طلب به کسب درآمد به معنای فوق منجر نمی‌گردد تا منشأ وضع مالیات باشد. وضع مالیات بر سهام جز در قالب انتقال یک مال عینی امکان‌ناپذیر است، ازاین‌رو سهام شرکت‌ها ماهیتی عینی دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

TAX LAW AND LEGAL NATURE OF CORPORATE SHARES

نویسندگان [English]

  • Reza Cheraghi 1
  • Mansour Amini 2
  • Vali Rostami 3
1 PhD Student in Private Law, Department of Private Law, Faculty of Law, Theology and Political Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran Rcheraghy@yahoo.com
2 Associate Professor of Private Law, Faculty of Law and Political Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The issue of objective or subjective legal nature of shares and partners share was always place of conflicts among lawyers. Legal provisions in this regard have acted insufficient (poor). So, the idea of some lawyers is that shares are considered among the subjective and, accordingly, the contract transfer them to transfer of debt. The purpose of this study is to declare disambiguation in the nature of the shares. Justifying taxation on shares from the perspective of subjective nature of them is ambiguous. Incoming is taxation source due of business in its economic meaning (principles 17, 34, 119 to 123, 143 and repeated 143 of direct taxes act) that’s the meaning makes a need to transfer the shares as an independent and integrated property. This research is conducted by exploring library documents from the sources, as the main basis of this research. Involving the subject of the study with the issues such as taxation in the tax authorities has led to field researches. As a result; the topics mentioned ownership interests are known as objective explanation of the relationship between shares and shareholders. Therefore, taxation on stock is not possible except in the form of transfer of an objective property.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Income tax
  • Objective right
  • Shares tax mandatory
  • Tax law
  • Transfer of debt

مراجع

الف) فارسی
1. اخلاقی، بهروز (1368)، «بحثی پیرامون توثیق اسناد تجاری»، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 24.
2. اسکینی، ربیعا (1388)، حقوق تجارت، شرکت‌های تجاری، ج 1 و 2، ویراست 2، چ یازدهم، تهران: سمت.
3. امینی، منصور (1388)، «نقش ثبت سند در بیع مال غیرمنقول در حقوق فرانسه و بررسی قابلیت پذیرش آن در حقوق ایران»، مجلة تحقیقات حقوقی، بهار و تابستان، ش 49.
4. باریکلو، علیرضا (1385)، «ماهیت سهم و بازخرید آن توسط شرکت صادرکننده»، پژوهشنامة حقوق و علوم سیاسی، سال اول، ش 1.
5. باقری، محمود؛ شوشی نسب، نفیسه (1392)، «مالکیت مستقیم و غیرمستقیم اوراق بهادار»، مجلة مطالعات حقوق تطبیقی، ش 2.
6. پاسبان، محمدرضا (1392)، حقوقشرکت‌هایتجاری، چ نهم، تهران: سمت.
7. تفرشی، محمد عیسی؛ سکوتی نسیمی، رضا (1383)، «بیع سهام شرکت‌های سهامی»، مجلة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، ش 41.
8. تفرشی، محمدعیسی؛ شعاریان ستاری، ابراهیم،  «سهم و حقوق ناشی از آن در شرکت‌های سهامی»، مجلة پژوهش حقوق و سیاست، ش 7.
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388)، دورة متوسط شرح قانون مدنی، حقوق اموال، چ ششم، تهران: کتابخانة گنج دانش.
10. جنیدی، لعیا؛ دشتی، رحمت (1388)، «بررسی نظام حقوقی حاکم بر سهام ممتاز در حقوق ایران و انگلستان»، فصلنامةبورساوراقبهادار، ش 7.
11. رسائی‌نیا، ناصر (1388)، کلیات حقوق بازرگانی- تجارت، چ نهم، تهران: انتشارات دریچه.
12. رستمی، ولی؛ کتاب رودی، احمد (1391)، «بررسی تطبیقی ضمانت اجراهای مالیات‌ستانی در حقوق مالیاتی ایران و انگلستان»، پژوهشنامة مالیات، ش 14.
13. ستوده تهرانی، حسن (1389)، حقوق تجارت، ج 2، چ هفدهم، تهران: دادگستر.
14. سلطانی، محمد؛ اخوان هزاوه، حامده (1391)، «ماهیت و قواعد حقوقی توثیق سهام»، فصلنامة بورساوراقبهادار، ش 17.
15. سماواتی، حشمت‌اله (1391)، بررسی و تحقیق پیرامون شرکت‌های تضامنی، چ اول، تهران: میزان.
16. شاحیدر، عبدالکریم (1388)، «اصول حاکم بر حقوق مالیاتی»، مجلة حقوقی دادگستری، ش 55.
17. شعاریان، ابراهیم (1393)، با قافلة عدالت، یادنامه دکتر ناصر کاتوزیان، چ اول، تبریز: ستوده.
18. صقری، محمد (1393)، حقوق بازرگانی، شرکت‌ها، ج 1 و 2، چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
19. طاهری تاری، میر محسن (1393)، جایگاه رویة قضایی در حقوق مالیاتی ایران، چ اول، تهران: جنگل-جاودانه.
20. عبادی، محمدعلی (1389). حقوق تجارت، چ سی‌ویکم، تهران: کتابخانة گنج دانش.
21. غمامی، مجید؛ ابراهیمی، مریم (1391)، «ماهیت حقوقی سهام پذیرفته‌شده در بورس»، مطالعاتحقوقتطبیقی، ش 4.
22. کاتبی، حسینقلی (1387)، حقوق تجارت، چ دوازدهم، تهران: کتابخانة گنج دانش.
23. کریمی، عباس؛ اسلام، محمدمعین (1387). «رهن اموال فکری»، فصلنامة حقوق، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دورة 38، ش 2.
24. کاتوزیان ناصر (1388)، قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، چ چهاردهم، تهران: میزان.
25. ----------- (1384)، دورة مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت، چ دهم، تهران: میزان.
26. ------------ (1386)، دورة مقدماتی حقوق مدنی، شفعه، وصیت، ارث، چ هشتم، تهران: میزان.
27. کاویانی، کورش (1388)، حقوق شرکت‌های تجارتی، حقوق تجارت 2، چ سوم، تهران: میزان.
28. گاینال، آویل اف و همکاران  (1386). «قواعد عمومی حقوق شرکت‌ها مطالعه‌ای برای اقتصادهای در حال گذار»، ترجمة ماشالله بناء نیاسری، مجلة تحقیقات حقوقی، ش 45.
29. محسنی، حسن (1391)، ارج نامة دکتر الماسی، چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
30. نعیمیان، صدیقه (1384)، شرکت‌های سهامی عام و خاص، پیچیدگی‌ها و چالش‌ها، چ اول، تهران: کشاورز.
ب) خارجی
31. BHANDARI, MONICA (2017), Philosophical Foundations of Tax Law, First Edition, United Kingdom, Oxford University Press.
32. Charles P. Hine (1939), Situs of Shares Issued Under the Uniform Stock Transfer Act, University Of Pennsylvania Law Review.
33. Clarence G. Ehrle (1921), “The Uniform Stock Transfer Act”, Marquette Law Review, Issue 2, Vol. 5.
34. Guttman Egon (1964). “The Transfer of Shares in a Commercial Corporation – A Comparative Study”, Boston College Industrial and Commercial Law Review, Vol.e V, No. 3.
35. kabinga, Musonda (2016), principles of taxation, jesuitenweltweit
36. H. Blankenheimer, Alan (1975). “Tax Consequences of Rescission: The Interplay between Private and Public Law”, the University of Chicago Law Review, Vol. 42, No. 3.
37. Hümbelin, Oliver (2018), Income redistribution through taxation – how deductions undermine the effect of taxes, Journal of Income Distribution.
38. Janet Dine (2001), Company Law. Fourth Edition, Centre for Commercial Law Studies, Queen Mary, University of London.
39. John Armour; Michael J. Whincop (2007). “The Proprietary Foundations of Corporate Law”, Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 27, No. 3.
40. John Armour; Joseph A McCahery (2006). Improving Corporate Law and Modernising Securities Regulation in Europe and the US, Oregon, Hart Publishing, Oxford and Portland.
41. OECD, Fundamental Principles of Taxation, Addressing The Tax Challenges of the Digital Economy © OECD, 2014.
42. Mathias M. Siems (2008), Convergence in Shareholder Law, New York, Cambridge University Press.
43. Michigan Law Review (1907), “Validity of Stock Transfer Tax”, Vol. 5, No. 6.
46. Paul Dobson; Nigel Gravells (1998). Phillip Kenny, Richard Kidner, Nicholas Bourne, Principle of company law, Principles of Law Series, Third edition, Cavendish Publishing Limited.
44. R. LoISEAUX, PIERRE (1972), “Liability of Corporate Shares to Legal Process”, Duke Law Journal, Vol. 947.
45. Raina Dimitrova; Borislav Boyanov (2008), The European Company, VOLUME I I, First published, Cambridge University Press.
46. S. Avi-Yonah, Reuven; Nicola Sartori; Omri Marian (2011). Global Perspectives on Income Taxation Law, New York, Oxford University Press.
47. Saleem Sheikh (2008), A Guide to the Companies Act 2006, first published, Routledge-Cavendish.
48. Simon Goulding (1999), Company Law, Second edition, London • Sydney, Cavendish Publishing Limited.
49. Ting Antony (2013), Corporate Groups under Consolidation an International Comparison, New York, Cambridge University Press.
50. https://www.irs.gov/charities-non-profits/form-1023-required-financial-information.
51. https://www.investopedia.com/terms/f/financialasset.asp.
52. www.wipo.int/edocs/lexdocs.html (undated). “Chapter 42:01 Companies, Arrangement of section part 1”, preliminary, No. 45.
53. Vanistendael, Frans (1996), Legal Framework for Taxation, Tax Law Design and Drafting, volume 1; International Monetary Fund,
54. Commercial Code (updated 2013 (France).
55. Companies Act 2006 (United Kingdom).
56. Uniform Stock Transfer Acts (United States of America).
57. Uniform Commercial Code 1962.
58. Securities Act of 1933 (United States of America).
59. Securities Exchange Act of 1934 (United States of America).
60. Stock Transfer Act 1963 (United Kingdom).
61. Stock Transfer Act 1982 (United Kingdom).
مطالعات حقوق خصوصی
دوره 49، شماره 4
دی 1398
صفحه 599-616

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار