سرقت علمی و ضمانت اجراهای مقابله با آن؛ با تأکیدی بر مسئلة تعامل سرقت علمی و نظام حقوق مالکیت فکری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی (مؤسسة حقوق تطبیقی) دانشگاه تهران

چکیده

سرقت علمی به معنای کپی کردن اثر دیگری و انتساب آن به خود است که همپوشانی نزدیکی با نظام حقوق مالکیت فکری دارد. ازاین‌رو بسیاری از افراد جامعة دانشگاهی این دو اصطلاح را مترادف تلقی می‌کنند، اما این تصور نادرست بوده و همة مصادیق سرقت علمی از جمله استفاده از ایدة اثر دیگری یا خودسرقتی مشمول نظام حقوق مالکیت فکری نیست. مقالة حاضر تلاش می‌کند با روش تحلیلی – توصیفی و رویکرد کتابخانه‌ای و میدانی (بررسی آرای هیأت‌های رسیدگی به تخلفات انتظامی) به بررسی شاخص‌های سرقت علمی و ضمانت اجراهای آن بپردازد و سرانجام نتیجه‌گیری می‌کند که سرقت علمی در بخشی از مقررات تابع نظام حقوق مالکیت فکری است، اما در بخشی دیگر دارای مؤلفه‌های اختصاصی خود است که می‌تواند به مجازات اداری منجر شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

PLAGIARISM AND SANCTIONS AGAINST IIT; WITH AN EMPHASIS ON THE INTERACTION PLAGIARISM & INTELLECTUAL PROPERTY LAW

نویسنده [English]

  • Zahra Shakeri
Assistant Professor of Law, Faculty of Law & Political Science (Institute of Comparative Law), University of Tehran
چکیده [English]

Plagiarism means copying intellectual work belonging to another and passing off it as own. This is overlapping with Intellectual Property Law. Hence, many academics think these two terms as synonyms, but this is a false impression, and all instances of plagiarism, such as the use of the idea of ​​another person, or self-plagiarism, are not subject to intellectual property law. The present paper tries to investigate the elements and enforcements of its implementation by analytical-descriptive approach and Library- empirical methodology (reviewing Sentences of Disciplinary Board). Finally, it can be concluded that plagiarism is just part of intellectual property law, but other parts are also subject to an independent system that can lead to administrative penalties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Originality
  • Plagiarism
  • Copyright Infringement
  • Moral Rights
  • right of attribution (paternity right)

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339.
    2. قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان مصوب 1348.
    3. قانون تجارت الکترونیک مصوب 1382.
    4. قانون مجازات اسلامی مصوب 1392.
    5. قانون پیشگیری و مبارزه با تقلب در تهیة آثار علمی مصوب 1396.
    6. اترک، حسین (1397)، «اخلاق در پژوهش:چیستی خود علم‌ربایی»، فصلنامة اخلاق در علوم و فناوری، سال سیزدهم، ش 2 ، ص 8-1.
    7. باقری، محمود؛ بابایی، زهرا (1390)، «حمایت از علائم تجاری در برابر رقابت غیرمنصفانه»، مجلة حقوق خصوصی، دورة هشتم، ش 2، ص 102-89.
    8. باقری‌نیا، حسین (1396)، آزادی بیان و حقوق مالکیت فکری، پایان‌نامة کارشناسی ارشد حقوق مالکیت فکری دانشگاه تهران به راهنمایی دکتر حسن جعفری تبار.
    9. بیگ‌زاده، صفر؛ رسولی، بهروز (1395)، «حق مالکیت بر پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویی از منظر حقوق مالکیت فکری (مطالعة تطبیقی)»، فصلنامة مدیریت اطلاعات، دورة 2، ش 3 و 4، ص 168-144.
    10. زرکلام، ستار (1388)، حقوق مالکیت ادبی و هنری، چ دوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت).
    11. حبیبا، سعید (1391)، «کاوشی در چالش‌های ناشی از آثار گمنام»، فصلنامة حقوق پزشکی، ویژه‌نامۀ حقوق مالکیت فکری 1391، ص 186- 161.
    12. سهرابی، زهره؛ قاسم‌زاده، معصومه؛ صالحی، لیلی (1396)، «روان‌سنجی مقیاس سنجش نگرش به سرقت علمی بر اساس الگوی رفتار برنامه‌ریزی‌شده در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران»، مجلة توسعة آموزش در علوم پزشکی، دورة 10، ش 28، زمستان 96، ص 64-53.
    13. شاکری، زهرا؛ اسماعیلی یدکی، میثم (1396)، «بررسی تطبیقی استثناء استفاده آموزشی در حقوق مالکیت ادبی و هنری»، مجلة دانش حقوق مدنی، دورة 6، ش 1، ص 30-19.
    14. کمیتۀ اخلاق پژوهش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1390)، منشور اخلاق پژوهش، چ اول، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
    15. غفوری، زینب (1389)،حمایت از نمودهای فرهنگ‌ عامه (فولکلور) در حقوق مالکیت فکری، چ اول، تهران: جنگل.
    16. کلمبه، کلود (1385)، اصول بنیادین حقوق مؤلف و حقوق مجاور در جهان، ترجمة علیرضا محمدزاده وادقانی، چ اول، تهران: میزان.
    17. محمدزاده وادقانی، علیرضا (1396)، برگردان نو و برداشتی از مواد معاهدۀ برن سند پاریس 1971 در حمایت از آثار ادبی و هنری و پیوست آن ویژۀ کشورهای در حال‌ توسعه، تهران: دفتر حقوقی و امور مالکیت معنوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    18. مرادی، شیما؛ جنوی، المیرا؛ کاظمی، حمید (1396)، «مطالعة تطبیقی سوء رفتار علمی در جهان»، دورة بیست‌وهشتم، فصلنامة مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، ش 4، ص 94-75.
    19. ناصری، احمد؛ فتحی، معصومه (1397)، «بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان ارشد حسابداری به سرقت علمی»، پژوهش‌های تجربی حسابداری، سال هفتم، ش 28، ص 1-20.

    ب) خارجی

    1. The Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works, 1886.
    2. Ashworth, Peter, Bannister (1997), Guilty in whose eyes?, University students perceptions of cheating and plagiarism in academic work and assessment. Studies in Higher Education, Vol.22,No.2, pp. 187–203, Philip & Thorne, Pauline.
    3. Dawes, John (2018 (, Practical Prevention of Plagiarism for University Faculty & Management – 14 Tactics, pp.1-7. Available at http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3209034 .
    4. Green, Stuart P (2002),” Plagiarism, Norms, and the Limits of Theft Law: Some Observations on the Use of Criminal Sanctions in Enforcing Intellectual Property Rights”, Hastings Law Journal , Vol. 54, No. 1, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=315562 .
    5. Jenkins, Sulaiman (2018), “Developing Plagiarism Policies in EFL Contexts: A Saudi Arabian Focus”, Arab World English Journal (AWEJ) Vol. 9. No. 3,pp.381-389, Available at http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3258840 .
    6. Pinjaroenpan, Buaboun & Danvivath, Uthaivan(2017), Paraphrasing in English Academic Writing by Thai Graduate Students (2017), Global J. Bus. Soc. Sci. Revie, Vol.5, No. 4,pp. 47-53 , Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3109272
    7. Posner,Richard A (2007), The Little Book of Plagiarism,Pantheon; 1st Edition.
    8. Strömholm, Stig (1983), Droit Moral: The International and Comparative Scene from a ScandinavianViewpoint, ,Stockholm Institute for Scandianvian Law ,pp.217-253.
    9. Wendy Sutherland Smith (2008), Plagiarism: The Internet and Student Learning, Improving Academic integrity, Routledge publications.
مطالعات حقوق خصوصی
دوره 49، شماره 4
دی 1398
صفحه 655-675

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار