«قاعدۀ موجه و مدلل بودن رأی داور» (مفهوم، مبنا و ضمانت اجرا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز

2 دانشجوی دکتری گروه حقوق، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

داوری به‌عنوان یکی از جایگزین‌های حل‌وفصل اختلاف با رسالت کاستن از حجم دعاوی قابل ‌طرح در دادگاه، کاستن از هزینه‌های حل‌وفصل اختلاف، صرفه‌جویی در زمان و... است. تحقق رسالت‌های یادشده منوط به کیفیت مطلوب رسیدگی و صدور رأی در فرایند داوری است. داوری مطلوب اساساً در رأی داوری متبلور می‌شود و از لوازم رأی کارامد «موجه و مدلل بودن» آن است؛ شرطی که قانونگذار ایران بدان توجه کرده است (مادۀ 482 ق.آ.د.م.)، اما در خصوص این الزام قانونی ابهاماتی مطرح می‌شود که در این پژوهش درصدد پاسخگویی بدان‌ها هستیم. از آنجا ‌که قانونگذار در رأی قاضی «مستند و مستدل» بودن را شرط دانسته است، این مفهوم با «موجه و مدلل» بودن به‌عنوان الزامی برای رأی داوری، چه نسبتی دارد؟ آیا مبانی موجه و مدلل بودن رأی قاضی در رأی داوری وجود دارد؟ ضمانت اجرای موجه و مدلل نبودن رأی داوری چیست؟ در نهایت رویکرد قواعد داوری تجاری بین‌المللی در این زمینه چیست؟ به‌نظر می‌رسد که نقض قاعدۀ مدلل و موجه بودن رأی داوری بدون ضمانت اجرا نیست و این ضمانت اجرا هم بر پایۀ مفهوم «رأی» و اجزای تشکیل‌دهندۀ آن استوار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

THE RULE OF REASONING THE ARBITRATION AWARD

نویسندگان [English]

  • Mostafa Mandegar 1
  • Mostafa Shabani 2
1 Assistant Professor Faculty of Lw Islamic Azad Univwesity Shiraz
2 PhD Student in Private Law, Islamic Azad University, Shiraz
چکیده [English]

The arbitration is one method of the Alternative Dispute Resolutions (ADR) with a quasi-judicial nature. The Foundations of this method can reduce the cost of resolving disputes, saving time and etc. The compliance with the objectives is subject to the quality of hearing and award in the arbitration process. The efficiency of arbitration is displayed in the award. The effective award is reasoned. The Iranian legislator approved this rule. Several questions will be asked about this rule: Is the concept of a reasoned arbitration award and a reasoned judicial judgment the same? Are there foundations of judicial judgment in arbitration award? What is the sanction of unreasoned arbitration award? What is the approach of the International Commercial Arbitration Rules?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbitration award
  • Reasoning
  • Reasoned award
  • Question of fact
  • Question of law

مراجع

  1. الف) فارسی

    1. اشمیتوف، کلایو ام (1378). حقوق تجارت بین‌الملل، ترجمۀ بهروز اخلاقی و همکاران، ج 2، چ اول، تهران: سمت.
    2. امیر معزی (1392). داوری بازرگانی بین‌المللی، چ اول، تهران: دادگستر.
    3. انوری، حسن و دیگران (1382). فرهنگ بزرگ سخن، ج 4، چ دوم.
    4. حبیبی، حسن (1374). «زبان حقوقی»، نامۀ فرهنگستان، دورۀ اول، ش 1.
    5. خدابخشی، عبدالله (1392). حقوق داوری و دعاوی مربوط به آن در رویۀ قضایی، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    6. ------------ (زمستان 1397). «گذری بر داوری مبتنی بر انصاف و کدخدامنشی در حقوق تطبیقی»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 48، ش 4.
    7. خزاعی، حسین (1386). «رأی داوری در حقوق داخلی و تجارت بین‌الملل»، فصلنامۀ حقوق، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 37، ش 3.
    8. خوانساری، محمد (1392). دورۀ مختصر منطق صوری، چ بیست‌ودوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
    9. دو وزیر، هنری (1376). «داوری تجاری بین‌المللی»، ترجمۀ دکتر محسن محبی، مجلۀ حقوقی بین‌المللی، دورۀ 15، ش 21.

    10.درویشی هویدا، یوسف (1394). شیوه‌های جایگزین حل‌وفصل اختلاف، چ اول، تهران: میزان.

    11.شمس، عبدالله (1381). آیین دادرسی مدنی، ج 1، چ دوم، تهران: میزان.

    12.شهبازی‌نیا، مرتضی (1390). «داوری و انصاف»، مجموعه مقالات همایش صدمین سال تأسیس نهاد داوری در حقوق ایران، چ اول، تهران: شهر دانش.

    13.غمامی، مجید؛ محسنی، حسن (1385). «اصول تضمین‌کنندۀ عملکرد دموکراتیک در دادرسی و اصول مربوط به ویژگی‌های دادرسی مدنی»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، ش 74.

    14.کاتوزیان، ناصر (1393). فلسفۀ حقوق، ج 2، چ پنجم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

    15.کاکاوند، محمد (1394). مقدمه‌ای بر حقوق و رویۀ داوری، چ اول، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.

    16.کریمی، عباس (1386). آیین دادرسی مدنی، چ اول، تهران: مجد.

    17.کریمی، عباس؛ رضایی‌نژاد،  همایون (1391). « نقش دادرس در احراز قاعدۀ ماهوی (در حقوق موضوعه جمهوری اسلامی ایران)»، فصلنامۀ مطالعات حقوق خصوصی، دورۀ 42، ش 3.

    1.  کلی، جان (1388). تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمۀ محمد راسخ، چ دهم.

    19.متین دفتری، احمد (1391). آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، ج 2، چ چهارم، تهران: مجد.

    20.هدایتی، وحید (1394). داوری در نظام حقوقی آلمان: قواعد داوری مؤسسۀ آلمانی داوری و قانون داوری آلمان، چ اول، تهران: خرسندی.

     

    ب) خارجی

    1. Bergholtz, Gunnar (1998). “Ratio et Auctoritas: A comparative Study of the significance of Reasoned Decisions with Special Reference to civil Case”, Scandinavia studies in Law 11, 44.
    2. Brunet, Edward, Richard E. Speidel, Jean R. Sternlight, Stephen J.Ware (2006). Arbitration Law in America (A Critical Assessment), First published, cambridge university press.
    3. Black, H. C. (1990). Black’s Law Dictionary, 6th Edition, U.S.A., West Publishing Co.
    4. Encyclopedia Britannica, VIV, 15ed, Encyclopedia Britannica, Chicago & London, 1973.
    5. George, J. (2007). Judicial Opinion Writing Handbook, 5th edition.
    6. Keong, Wong Fook (2001). “The Arbitration Award”, a Talk for IEM Members, Malaysia.
    7. Schreuer, Christoph H. (2009). The ICSID Convention: A Commentary, Second Edition, Cambridge University Press, New York.
    8. Scott, Alan (1997). “Integrity in Private Judging”, 38 S. Tex. L. Rev. 485.
    9. Strong, S.I. (2015). “Reasoned Award in International CommercialArbitration: Embracing and Exceeding the Common Law-Civil Law Dichotomy”, Michigan Journal of International Law, Vol. 37, issue 1.
    10. Turner, Ray (2005), Arbitration Awards (A practical approach), Blackwell Publishing Ltd.
    11. International Bar Association (IBA) (2016). Toolkit for Award Writing, United Kingdom.
    12. Mauro, Rubino- Sammartano (2001). International Arbitration: Law and practice, Kluwer Law and Taxtation Publisher, Boston.

     

مطالعات حقوق خصوصی
دوره 50، شماره 2
تیر 1399
صفحه 379-398

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار