تحلیل حقوقی ضرر اقتصادی ناشی از نقض اختراع و فرایند ارزش‌گذاری آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختة دکتری گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

تبیین مفهوم حقوقی ضرر اقتصادی ناظر بر نقض حق اختراع و روش ارزش‌گذاری میزان نقض وارده از مهم‌ترین مباحث مطروحه در نظام حقوقی مالکیت فکری است که تبیین آن می‌تواند راهگشای مشکلاتی از جمله تدارک معادل ریالی اختراع نقض‌شده در حوزۀ مسئولیت مدنی یا تعیین ارزش آوردۀ فکری مخترع در شرکت‌ها باشد. از منظر اقتصادی، توسعۀ اقتصادی، در گرو دسترسی به فناوری ارزشمند است، ازاین‌رو هرچه روش ارزش‌گذاری دقیق‌تر باشد، فرایند بهره‌برداری اقتصادی از اختراع پویاتر است. فرایند ارزش‌گذاری اختراع بسته به مرحلۀ گسترش آن متفاوت است، زیرا نیاز بهره‌وران به اختراع در مراحل مختلف ایجاد، توسیع و تجاری‌سازی آن، منتج به افزایش یا کاهش ارزش عرفی آن اختراع می‌گردد و این مهم متعاقباً نیاز به روشی متفاوت در ارزش‌گذاری اختراعات است. دستاورد اساسی این مقاله در وهلۀ اول تقسیم اختراعات به سه دستۀ کلی از حیث ارزش مالی آنها و تبیین روش حمایت حقوقی از هر کدام و در مرحلۀ دوم ارائۀ معیارهای دقیق ارزیابی آنها در صورت نقض و در مقام جبران خسارت مدنی وارده است. ازاین‌رو در تحقیق حاضر که تحقیقی کتابخانه‌ای با گرایش تحلیلی- توصیفی است، بدواً مفهوم ضرر اقتصادیِ مرتبط با نقض حق اختراع و انواع نقض این دسته اموال فکری بررسی و متعاقباً راهکار ارزش‌گذاری حق اختراع در مراحل مختلف آن از حیث حقوقی و اقتصادی بررسی خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Legal Analysis of Economic Losses Due to Violation of the Invention and the Process of Its Valuation

نویسندگان [English]

  • saeed habiba 1
  • majid Hoseinzadeh 2
1 Private and Islamic Department, Faculty of Law political Scinces
2 Private and Islamic Department, Faculty of law Political Science
چکیده [English]

The valuation of patent as an important part of intellectual property is one of the most important economic arguments in intellectual property rights and civil liability law that its explanation could lead to solving some problems such as compensating violated intellectual property. From the economical point of view, the country's economic development depends on access to technology. Therefore, the more precise the method of valuation, the economic exploitation of intellectual property is more dynamic. The process of technology valuation varies depending on the stage of its diffusion, since the demand of the technology for the various stages of its creation, dissemination and commercialization results in the increase or decrease of the conventional value of technology and consequently the need for a different method in its valuation. In the present research, after dividing the technology into three stages of the first technology, prototype technology and commercialization technology, the valuation methods of each one will be analyzed and it will be argued that the use of appropriate valuation methods will increase the accuracy in determining the value of the Relevant technology. The method of this research is based on a descriptive-analytic trend-based library approach. Information about the present study is compiled through the study of existing resources and after the study, necessary analyzes are presented in the form of legal thought.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellectual Property
  • Valuation
  • Economic Loss
  • Patent Infringement
  • Civil Liability
الف) فارسی
1. اعلایی فرد، محمدعلی (1385). «جنبه‌های حقوقی اصل جانشینی در قراردادهای بیمه»، مجلۀ حقوقی عدالت آراء، ش 4 و 5، تابستان و پاییز، ص 91 - 79.
2. امامی، سید حسن (1389). حقوق مدنی، ج 1، چ بیست‌ونهم، تهران: اسلامیه.
3. بادینی، حسن (1390). « بررسی تطبیقی قابلیت جبران ضرر اقتصادی در مسئولیت مدنی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ 41، ص 78 - 59.
4. بادینی، حسن؛ نجفی، حامد (1396). «مطالعۀ تطبیقی ارکان نفض غیر مستقیم حق اختراع»، فصلنامۀ پژوهش حقوق خصوصی، دورۀ 5، ش 18، ص 42 - 9.
5. بهادری جهرمی، زهرا (1395). شیوۀ مطلوب احراز نقض حق اختراع در حقوق ایران با نگاهی به دکترین معادل‌ها،‌رسالۀ دکتری تخصصی حقوق خصوصی دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
6. روشن، رضا؛ پهلوانی، مصیب؛ شهیکی، محمدنبی (1393). «بررسی قاعدۀ سرانگشتی مصرف با روش گشتاورهای تعمیم‌یافته در ایران»، فصلنامۀ مدلسازی اقتصادی، سال هشتم، ش 1،‌ ص 68- 53.
7. سلطانی گردفرامرزی، حامد (1396). «تجاری‌سازی؛‌ عاملی مؤثر در رشد بنگاه‌های دانش‌بنیان و توسعۀ اقتصاد ملی»، مجله پارک علمی و فناوری پردیس، ص 6 ا- 13.
8. شیخی، مریم (1384). ضمانت اجراهای حقوق مالکبت صنعتی با لحاظ موافقت‌نامۀ تریپس، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
9. صفایی، سید حسین؛ رحیمی، حبیب‌الله (1383). الزامات خارج از قرارداد، چ ششم، تهران: سمت.
10. فکور، بهمن (1396). «چهارچوبی برای ارزش‌گذاری فناوری در مراحل ابتدایی توسعه»، فصلنامۀ رهیافت وابسته به پژوهشکدۀ مطالعات فناوری‌های نوین، ش 66، ص 74- 61.
 11. کاتوزیان، ناصر (1392). الزامات خارج از قرارداد، ضمان قهری، ج 1، چ هشتم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
12. ------------ (1384). مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید، چ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13. کوثری، محمدحسین (1395). «ارزیابی فناوری»، ماهنامۀ امواج برتر، سال سیزدهم، ش 77، اردیبهشت، ص 21 - 19.
14. گزارش نشست قضایی با موضوع: ذی‌نفع دعوای ابطال گواهینامۀ اختراع با نگاه به رویۀ قضایی (1395). فصلنامۀ رأی: مطالعات آرای قضایی، ش 16.
 
ب) خارجی
15. Bussani, Mauro & Palmer (2003). Vemon, The Notion of Pure Economic Loss and its Setting in Pure Economic Loss in Europe, Cambridge University Press.
16. Cane, Peter(1996), Tort Law and Economic Interest, Clarendon Press.
17. David L. Schwartz (2011). “Explaining the Demise of the Doctrine of Equivalents, Berkeley Technology Law Journal, Vol. 26, pp. 7841-7894.
18. Deutsch, Ervin (1996). Compensation for Pure Economic Loss, London Kluwer Law International.
19. Gordon V. Smith & Russell L. Parr (2005). Intellectual Property; Valuation, Exploitation, and Infringement Damages, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey, USA.
20. Lunney, Mark & Pliphant, Ken (2000). Tort Law: Text and Materials, Oxford University Press.
21.Martí Viedma & José María(2014). “In Search of an Intellectual Capital Comprehensive Theory”, The Electronic Journal of Knowledge Management, Vol. 5, Issue. 2, pp. 178-201.
 
22. Rhee, Robert, J.(2010). “A Production of Pure Economic Loss”, Northwestern University Law Review, Vol. 104, No. 8, pp.  469-499.
23.Schafer, Dari-Mattiacci (2011). “The Core of Pure Economic Loss”, International Review of Law and Economics, No. 27, pp. 113-129.
24.Shiping Tang(2005), Knowledge as Production Factor: Toward a Unified Theory of Economic Growth", Institute of Asia –Pacific Studies , Chinese Academy of Social Science, Version 3.0.
25.Vittorio Chiesa & Elena Gilardoni (2009). “The Valuation of Technology in Buy-Cooperate-Sell Decisions”, European Journal of Innovation Management, Vol. 8, No. 2, pp. 157-181.
26.WIPO Intellectual Property Handbook(2008), WIPO Publication, Second Edition.
27.Xuan, Li; Carlos M. Correa (2009). Intellectual Property Enforcement, Edward Elgar Publishing, UK, Northampton.
ج) منابع اینترنتی
28. شیوه‌نامۀ ارزش‌گذاری فناوری و دانش فنی، دفتر تجارتی‌سازی و انتقال فناوری، ص 1 - 12، قابل دسترس در تارنمای ذیل:
http://fanavari.areeo.ac.ir/_db/Documents/pdf
29. فاطمی اردکانی، مریم؛ شفیعا، محمدعلی؛ شاکری، آرنوش (1390). «استفاده از قاعدۀ سرانگشتی برای مقابسه فناوری پمپ زمین گرمایی و فناوری چیلرهای سرمایشی»، ص 10-1، مقالۀ ارائه‌شده در چهارمین کنفرانس ملی مدیریت تکنولوژی ایران، انجمن مدیریت تکنولوژی ایران، قابل دسترسی در تارنمای ذیل: www.daneshresan.com