تحلیلی بر اقناع قضایی در فرایند کشف امور موضوعی دعاوی مدنی‏

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق خصوصی، گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، ‏قم، ایران

2 استادیار، گروه حقوق، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

3 استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

    حل یک مجهول قضایی مستلزم حصول علم و معرفت نسبت به وقایع خارجی مرتبط و مؤثر در دعواست. دادرس برای نیل به معرفت و قناعت وجدانی نسبت به وقایع خارجی با یک فرایند روانی، منطقی و حقوقی مواجه است. ایجاد باور و اعتقاد صحیح برای دادرس از جنبۀ روانی مستلزم شناخت مبادی و مراحل تشکیل یک باور موثق است. دادرس در فرایند تحصیل باور و اعتقاد قضایی از جنبۀ روانی و منطقی تابع مقررات خاصی نبوده و فقط ملزم به رعایت اصول و قواعد عام معرفت‌شناسی است. این مرحله از فرایند دادرسی جزء مقولات معرفت‌شناسی است. پژوهش حاضر به‌صورت تحلیلی و توصیفی درصدد است ضمن بررسی و تحلیل قواعد معرفت‌شناسی اثبات در دادرسی‌های مدنی، روش رسیدن به اعتقاد و علم قضایی معتبر و عوامل مؤثر بر آن را از جنبۀ روانی و منطقی بررسی و واکاوی کرده و معیاری برای سنجش اعتبار و صدق اعتقاد قضایی ارائه نماید.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Judicial Persuasion in Finding ‎Matters Subjected to Civil Lawsuits

نویسندگان [English]

  • Reza Dalir 1
  • Ebrahim Delshad Moaref 2
  • Eisa Amini 3
1 PhD Candidate, in Private Law, Islamic Azad University Qom Brunch, ‎Qom, Iran
2 Assistant Professor, Department Of Law, Islamic Azad University Qom ‎Brunch University, Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department Of Private Law, Islamic Azad University ‎Tehran Central Branch,Tehran,Iran
چکیده [English]

The resolution of a judicially unknown matter requires acquiring knowledge about the external facts affecting the relevant case. The judge may go through a psychological, logical, and legal process for finding external facts to achieve conscientious persuasion. The judge also needs to know the basics and steps of forming a reliable belief before reaching a reliable belief. During the process of gaining a judicial belief, the judge does not need to psychologically and logically follow special regulations, but is only required to observe the general principles and rules of epistemology. This stage of proceedings is actually a matter of epistemology. This analytical-descriptive study aimed to analyze the rules of the epistemology of proof in civil proceedings, explores the ways to achieve a valid judicial belief and the factors affecting it from psychological and logical aspects, and proposes a criterion for measuring the validity and truth of judicial beliefs. The judge uses declarative sentences, which may be either true or false because of their nature, to express his/her knowledge of relevant matters as a form of judicial analogy. Such declarative sentences indicate the judge’s mental image of disputed issues obtained through a process of research and analysis for fact
finding. According to Article 199 of the Civil Proceedings Law, the judge is obliged to try to discover the truth and form the knowledge and belief consistent with the outside world. The judge’s research scope and results are determined and announced based on the judge’s basic and acquired beliefs. Such beliefs are formed in the judge's mind and psyche under the influence of the concepts existing in his/her mind as well as his/her skill in mental imagery and application of logical arguments. However, intellectual background, prejudices, emotional factors, or intuitional knowledge can affect the formation of judicial beliefs in some cases. The judge's final belief consists of several partial beliefs, all of which should be justified and honest to cause the formation of a correct and realistic belief. Judicial beliefs must be well-founded and strongly correlated with the outside world. Since evidence is the connection ring of this correlation, a justified belief should be evidence-based. Judicial beliefs must be established based on logical thinking and reasoning because this process can reduce the risk of error or fraud in the induction of unreal matters. Truth refers to the conformity of a belief with the outside world's facts, and the judge can achieve a true belief only through pieces of evidence. Nevertheless, this is not possible in all lawsuits due to the difficulty of access to pieces of evidence and their uncertainty in achieving the pure truth about disputed facts. Therefore, judicial beliefs cannot be investigated from this viewpoint. Considering the importance of this issue, articles 3 and 4 of the Civil Proceedings Law, which emphasize the necessity of hostility settlement and encourage the use of heterogeneous tools in terms of fact-implying probability, expect appropriate and reasonable, not pure, conformity of judicial beliefs to the outside world. Although one of the important tasks of judges is to try to achieve judicial beliefs in pure conformity with facts, there is no definitive criterion to verify the truth of judicial beliefs because of the limited access to pieces of evidence and the varying degree to which they imply facts in the outside world. It can be hence stated that the coherence of beliefs constituting a judicial belief is a practical and reasonable criterion to measure the apparent truth of that judicial belief. The partial beliefs obtained in the fact finding process must create a special mental state for the judge to convince him/her that external facts exist. As a threshold for deciding about the verification of facts or “standard of proof”, this mental state is influenced by two factors: confidence and caution.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Proof
  • Persuasion, Evidence, Science, Knowledge. ‎
  1. منابع

    الف) فارسی

    1. آذربایجانی، علیرضا (۱۳۸۷). «مبانی ارزیابی ادله در آیین دادرسی مدنی ایران و فراملی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ ۳۹، ش ۳، ص 21-1، در: https://b2n.ir/d78095 (15 اسفند 1400).
    2. برمن، هارولد (1376). «استدلال حقوقی»، ترجمۀ مسعود حبیبی مظاهری، ماهنامۀ کانون، ش 1، ص 81-71. در: .https://b2n.ir/z69618 (15 اسفند 1400).
    3. بروس، مایکل؛ استیون، باربن (1399). فقط استدلال، ترجمۀ میثم محمد امینی، تهران: فرهنگ نشر نو.
    4. پریچارد، دانکن (1394). معرفت چیستی، ترجمۀ یاسر خوشنویس، تهران: علمی‌ و فرهنگی.
    5. پوراستاد، مجید (۱۳۹۱). نقش دادرس مدنی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت، تهران: شهر دانش.
    6. تروفو، میلکه (۱۴۰۰). آیین دادرسی مدنی، ج 7، ترجمۀ حسن محسنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    7. جعفری تبار، حسن (1396). دیو در شیشه، تهران: نگاه معاصر.
    8. -------------- (1383). مبانی فلسفی تفسیر حقوقی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    9. -------------- (1400). منطق حیرانی در باب استدلال حقوقی ، تهران: نشر نو.
    10. خسروپناه، عبدالحسین (1379). «نظریۀ مطابقت»، خردنامه صدرا، ش 22، ص 66-52 . در: https://b2n.ir/r20327 (15 اسفند 1400).
    11. حسین‌زاده، محمد (1390). پژوهشی در معرفت‌شناسی معاصر، قم: مؤسسۀ آموزش و پژوهش امام خمینی(ره).
    12. دلیر، رضا (۱۳۸۷). اداره و ارزیابی دلیل در دادرسی‌های مدنی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره).
    13. شمس، عبداله (1399). آئین دادرسی مدنی دورۀ پیشرفته، ج 3، ،تهران: دراک.
    14. شمس، منصور (1399). آشنایی با معرفت‌شناسی، تهران: هرمس.
    15. شوپنهاور، آرتور (1399). ریشۀ چهارگان اصل دلیل کافی، ترجمۀ رضا ولی‌یاری، تهران: مرکز.
    16. عارفی، عباس (۱۳۸۸). مطابقت صور ذهنی با خارج، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
    17. غمامی، مجید؛ محسنی، حسن (۱۳۹۶). آیین دادرسی فراملی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    18. کاتوزیان، ناصر (1400). اثبات و دلیل اثبات، ج1، تهران: میزان.
    19. کریمی، عباس (1389)، «تبیین منطقی دلیل قضایی»، فصلنامۀ حقوق؛ مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 37، ش 4، ص 203-191،. در: https://b2n.ir/k97061 (15 اسفند 1400).
    20. مارتین، رابرت ام (1394). معرفت‌شناسی، مترجم: نسترن ظهیری، تهران: ققنوس.
    21. محسنی، حسن (۱۳۹۳). ادارۀ جریان دادرسی مدنی بر پایه همکاری و در چارچوب اصول دادرسی، چ سوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
    22. محسنی، حسن (۱۳۹۸). اندیشه‌های استاد جعفری لنگرودی دربارۀ علم در دلایل اثبات، فصلنامۀ تخصصی دانش‌های حقوقی، دورۀ ۲، ش ۳، ص ۴80 –۴67. در: https://b2n.ir/m11286 (5خرداد 1401).
    23. ---------- (۱۳۸۷). «عدالت آیینی؛ پژوهشی در نظریه‌های دادرسی عادلانه مدنی»، فصلنامۀ حقوق، دورۀ ۳۸، ش ۱، ص ۲۸۹-۲۱۹ . در: https://jlq.ut.ac.it/article_19430.html (1اردیبهشت 1401).
    24. مظفر، محمدرضا (1386). المنطق، تهران: الهام.
    25. مرکز پژوهش دائره‌المعارف علوم عقلی اسلامی (1398). اصطلاح‌نامۀ معرفت‌شناسی، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
    26. معین، محمد (۱۳۸۴). فرهنگ فارسی، ج ۱، تهران: امیرکبیر.
    27. مولودی، محمد؛ حاجی عزیزی، بیژن؛ حمزه هوید،ا مهدی ( ۱۳۹۳). درآمدی بر مبانی معرفت‌شناختی اثبات دعوا، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
    28. نوح، لموس (1395). درآمدی بر نظریه معرفت، ترجمۀ مهدی فرجی پاک و عاطفه حقی، تهران: مرکز.
    29. هارتناک، یوستوس (1398). درآمدی بر منطق هگل، ترجمۀ حسین مافی مقدم، تهران: ا نقد و فرهنگ.
    30. یزدی، مولی عبدااله (1395). الحاشیه علی تهذیب المنطق التفتازانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

     

    ب) خارجی

    1. Alozn, Ahmad E., & Galadari, Abdulla (2018). “Evidence Admissibility and Evaluation Models in Commercial Arbitration” Journal of Legal Affairs and Dispute Resolution in Engineering and Construction, Vol.10, No.3, pp.2-25, http://yetl.yabesh7.ir (Acsessed 10 February 2022)
    2. Carreteiro, Mateus Aimoré (2016). «Burden and standard of proof in international arbitration: proposed guidelines for promoting predictability». Revista Brasileira de Arbitragem, Vol.13, No.49, pp.82-109. https://b2n.ir/y25580 (Acsessed 8 February 2022)
    3. Ho, H. L. (2008). A philosophy of evidence law: Justice in the search for truth. Oxford University Press on Demand.‌
    4. Nicolson, D. (1994). “Truth, reason and justice: Epistemology and politics in evidence discourse”, The Modern Law Review, Vol.57, No.5, pp.726-744:http://www.jstore.org (Acsessed 1 march 2022)
    5. Sladič, Jorg & Uzelac, Alan (2015). “Assessment of evidence. In Dimensions of Evidence in European Civil Procedure”, Wolters Kluwer. Vol.3, No.7, pp.107-131,:http://bib.irb.hr (Acsessed 4 march 2022)
    6. Sulmasy, D. P. (2008). “What is conscience and why is respect for it so important?”, Theoretical medicine and bioethics, Vol.29, No.3, pp.135-149.‌ https://b2n.ir/r98395 (Acsessed 9 march 2022)
    7. Walton, Douglas N. (2002). Legal argumentation and evidence,University Park, PA: The Pennsylvania State University Press.