نگاهی نو به مبانی مسئولیت مدنی دارندگان خودرو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه حقوق خصوصی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

2 دانشجوی دورۀ دکتری حقوق خصوصی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران

چکیده

    مشهور این است که مسئولیت مدنی دارندگان خودرو مبتنی بر یکی از نظریه‌های فرض تقصیر، تعهد به حفاظت، خطر یا ترکیبی از آن‌ها باشد. بر پایۀ این نظریه‌ها، دارندۀ خودرو اگر قرارداد بیمۀ اجباری مسئولیت مدنی نبندد، خود باید همۀ زیان‌های وارد به اشخاص ثالث را جبران کند. این برداشت متکی به عبارتی از مادۀ 1 قانون بیمۀ اجباری . . . مصوب 1347ش بوده است. قانون اصلاح قانون بیمۀ اجباری . . . مصوب 1387ش، آن عبارت محوری را حذف کرده است. اکنون پرسش اساسی این است که آیا دارندگان خودرو، همچنان در برابر اشخاص ثالث زیان‌دیده مسئولند؟ و اگر پاسخ مثبت است، مبنای مسئولیت آنان چیست؟ برخی از صاحب‌نظران به این پرسش پاسخ مثبت داده‌، مبنا را نظریه‌های پیشین می‌دانند؛ برخی پاسخ منفی داده‌اند، و گروهی سکوت کرده‌اند. نویسندگان این مقاله با نقد نظریه‌های یادشده، تضمین جمعیِ خسارت و توزیع زیان را مبنای مسئولیت پیش‌گفته معرفی کرده‌اند و چون این موضوع، سازمان‌یافته، منتظم و خودگردان است، آن را «سامانۀ مسئولیت مدنی جمعی» نامیده و کوشیده‌اند نشان دهند که برای تناقض‌ها و ابهام‌هایی که نظریه‌های پیشین با آن روبه‌رو بوده‌اند، پاسخ موجهی وجود دارد. بر مبنای سامانۀ مسئولیت مدنی جمعی، دارنده محدود است به حق بیمه‌ای که باید بپردازد و بیش از آن مسئولیتی ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A new approach to the founations of the vehicle keeper’s civil liability

نویسندگان [English]

  • Seyyed Hossein Safaii 1
  • Hasanali Ourak Bakhtiari 2
1 Professor, Faculty of Law and Political Sciences, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Iran
2 Ph.D Candidate, Private Law, Faculty of Law and Political Sciences, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Iran
چکیده [English]

According to the famous theory in Iranian jurisprudence, civil liability of the vehicle keepers against third party is on the res ipsa loquitor, duty of care, or risk, or a combination of them. Regarding to these foundations, if a vehicle keeper has not a policy of insurance covering third party damage, he or she must compensate the damage although has not caused the accident. This was inference from a phrase of section 1 of the Compulsory Third Party Liability Insurance Act 1968. In the Reform Act 2008 that important phrase has revoked. As a foundamental question, has the liability of vehicle keepers against third party damage remained? And if the response is yes, what is the foundation of the liability? Some theorists believe it has remained and the same theories are foundation of the civil liability, others deny. This paper, criticizing two sides, tries to show that “The loss distribution” is the foundation of the vehicle keepers’ liability. The keepers all together are liable, and this liability has organized. So, it could be named “Collected civil liability system”. With this foundation, contradictions and abmbiguities resulting from other theories, receive logical answer, and limits of liability is about the premium that keeper should pay and not more than it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • collected civil liability system
  • duty of care
  • Loss distribution
  • Res ipsa loquitor
  • risk
  • vehicle keepers’ liability